De historische binnenstad van Dokkum kent tal van bijzondere plekjes met een goed verhaal. Zowel binnen als buiten de binnenstad zijn de afgelopen jaren gebouwen gesloopt, opgeknapt of nieuwgebouwd. In-Dokkum.nl duikt in de rubriek ‘Dokkum toen en nu’ de geschiedenis in. Waarom heeft een straatnaam die naam gekregen? En wat stond er vroeger op de plek van wat er nu staat? In deze editie: Van Kleffensstraat, een straatnaam vernoemd naar de belangrijke Dokkumer familie Van Kleffens.
Familie uit Raard
Oorspronkelijk vormde de Van Kleffens een belangrijke familie in het dorp Raard. Deze familie was hier lang heer en meester geweest en nam een belangrijke plaats in in de grietenij. Een grietenij is een voorloper van de huidige Nederlandse gemeente met name in de provincie Friesland. Later heeft de familie ook invloed in Dokkum gehad. De Van Kleffens heeft namelijk een aantal burgemeesters en wethouders voor Dokkum geleverd. De weg naar Lichtaard, de Van Kleffensweg, is vernoemd naar deze familie. Aan deze weg staan twee monumentale boerderijen, de Noord en de Zuid Kleffens. Ook is de straat Van Kleffensstraat in Dokkum naar deze familie vernoemd.
Eelco van Kleffens
Één van de bekendste telgen uit de familie is Eelco van Kleffens. Hij was de Nederlandse minister van Buitenlandse Zaken in de periode van de Tweede Wereldoorlog. Hij bracht zijn middelbareschooltijd door op het gymnasium in Groningen en daarna in Den Haag. Van 1913 tot 1919 studeerde hij rechtsgeleerdheid in Leiden, waar hij in 1919 promoveerde. In 1939 werd hij Minister van Buitenlandse Zaken en hij zette de toenmalige Nederlandse neutraliteitspolitiek voort.
Reinder van Kleffens
Een ander belangrijk persoon uit de familie is Reinder van Kleffens. Hij is geboren in Dokkum op 29 mei 1760 en hier overleden op 5 februari 1838. Hij was lid van de commissie van administratie van de financiën van Friesland vanaf 1 juli 1798. Ook was hij lid van de stedelijke raad van Dokkum, van 1820 tot 1832. Verder is Reinder ook burgmeester van Dokkum geweest, van 1823 tot 1832. Andere nevenfuncties van Reinder waren ouderling te Murmerwoude en lid van de commissie voor kerkelijke zaken in Friesland.
Van Kleffensstraat
Op de Van Kleffensstraat zijn verschillende huizen gebouwd, maar ook is hier een camperplaats aan het water te vinden. In deze straat staan 34 adressen geregistreerd. Het gemiddelde bouwjaar van deze huizen is 1993. Het meest recent gebouwde huis in de straat stamt uit 2019. De oudste woning in de Van Kleffensstraat komt uit het jaar 1955. De huizen hebben een gemiddelde oppervlakte van 142 vierkante meter. De straat bevindt zich in de buurt van Dokkum Hoedemakerspolder.
De historische binnenstad van Dokkum kent tal van bijzondere plekjes met een goed verhaal. Zowel binnen als buiten de binnenstad zijn de afgelopen jaren gebouwen gesloopt, opgeknapt of nieuwgebouwd. In-Dokkum.nl duikt in de rubriek ‘Dokkum toen en nu’ de geschiedenis in. Waarom heeft een straatnaam die naam gekregen? En wat stond er vroeger op de plek van wat er nu staat? In deze editie: Van Aitsemastraat, een straatnaam vernoemd naar de Dokkumer familie van Aitzema.
Schelte en Foppe van Aitzema
Julius Schelto van Aitzema werd rond het midden van de 17e eeuw geboren uit een regentenfamilie. Bij de begrafenisstoet van stadhouder Ernst Casimir I in 1633 liepen twee van de Aitzema’s mee; Marcus van Aitzema en broer Schelte van Aitzema. Schelte was in de jaren 1650 tot 1652 zelf vroedsman en burgmeester van Harlingen in het jaar 1653, toen hij overleed. De letterkundige Gerrit Das was in 1920 gepromoveerd op een proefschrift getiteld ‘Foppe van Aitzema, bijdrage tot de kennis van de diplomatieke betrekkingen der Nederlanden tot Denemarken, de Hanzesteden, den Nedersaksischen Kreits en den Keizer tijdens den dertig-jarigen oorlog.” Foppe was in zijn tijd een belangijk diplomaat die met de groten van Europa omging. Aan enkele leden van de van Aitzema’s wijdde Das vervolgens in 1924 een uitvoerig artikel onder de titel: Een Friesche familie in de zeventiende eeuw.
Lieuwe en Marcus van Aitzema
Lieuwe van Aitzema, geboren in Dokkum op 19 november 1600, was een Nederlandse diplomaat, geschiedschrijver, spion voor Engeland tijdens de Eerste en de Tweede Engelse Oorlog, bon vivant en libertijn. Aitzema nam veel officiële document op in zijn werken en voorzag deze van commentaar. Deze zijn nog steeds van groot belang voor de historici tegenwoordig. Zijn stijl is integrerend en meeslepend door puntigheid en sarcasme dat hij gebruikte. Aitzema was de zoon, maar ook broer van een burgemeester van Dokkum. Zijn vader was geboren in Reiderland en zijn grootvader ontvluchtte de omgeving in 1568 vanwege de slag bij Jemmingen. De jongste zoon van Meinardus was Marcus. Marcus had in 1621 in Franeker rechten gestudeerd. In april 1631 was hij als doctor Marcus van Aitzema getrouwd met Sytie Bootsma afkomstig van Kollum. In januari 1632 schrijft Meinardus aan Lieuwe dat Marcus mogelijk tot burgemeester verkozen gaat worden. Van 1632 tot 1637 was Marcus, naast zijn burgmeesterschap, convooimeester van Dokkum, dat wil zeggen dat hij zich met belastingzaken bezig hield. Marcus werd in 1637 dus afgezet als burgemeester waardoor zijn vader maar enkele jaren heeft kunnen genieten van de hoge status van zijn zoon. Marcus zijn vrouw was in 1634 bij de geboorte van zijn zoon overleden.
Meinardus en Jacob van Aitzema
Lieuwe’s vader Meinardus van Aitzema studeerde aanvankelijk filosofie in Franeker, daarna ook rechten. Hij deed ervaring op in Oxford en La Rochelle. In 1597 werd hij secretaris van Dokkum en promoveerde hetzelfde jaar tot doctor in de rechten. Vanuit die positie solliciteerde hij met succes naar de post van advocaat bij het Admiraliteitscollege. In 1603 werd hij tot secretaris van dat college benoemd, wat hij ongeveer 30 jaar bleef. In 1631, werd zijn zoon Schelte op verzoek benoemd tot mede-secretaris, vanaf 1633 als enige secretaris. Dat was ook de reden dat hij mee mocht lopen in de begrafenisstoet van de stadhouder in 1633. Meinardus had veel zorgen over zijn zoons en hij schreef veel brieven hen. Goede opvoeding en het welzijn van zijn zoons was erg belangrijk voor Meinardus. In 1640 was Jacob kapitein in het Regiment van Kniphuysen en in 1641 bevindt hij zich bij de prinselijke troepen voor Gennip. Hij werd hier in zijn linkerbeen geschoten. De zorgen van Meinardus over soldaat Jacob bleken niet voor niets te zijn geweest.
Sjoerdje van Aitzema
Sjoerdje, enige dochter van Meinardus, was in 1625 te Dokkum in ontrouw gegaan met de jurist dr. Johannes Walrich, die toen secretaris van Workum was. Samen kregen ze een zoon en twee dochters, maar het was geen goed huwelijk. Waldrich overleed in 1644 en Sjoerdje kampte zelf ook met een zwakke gezondheid. Ook kreeg ze geldproblemen door alle hoge doktersrekeningen die betaald moesten worden. Ondanks dit, kwamen Sjoerdje haar kinderen goed terecht.
Van Aitsemastraat
De Van Aitsemastraat werd in de jaren 50 aangelegd door Thus wonen. In deze straat staan nu zowel huurwoningen als koopwoningen. De huurwoningen zijn dit jaar nog gebouwd, het ging om 45 nieuwe huurwoningen midden in Dokkum. Aan de C.G. Schraderstraat, Van Aitsemastraat en Gemma Frisiusstraat kwamen 33 levensloopbestendige woningen en 12 woningen bestemd voor 1-2 persoonshouders en kleine gezinnen.
Oproep: de rubriek Dokkum Toen & Nu is een graag gelezen rubriek op www.in-dokkum.nl. De komende zomerperiode plaatsen we graag edities van onze lezers. Heeft u een mooi onderwerp inclusief foto’s van Toen & Nu voor deze rubriek? We ontvangen het graag! Stuur uw inzending naar redactie@in-dokkum.nl en wie weet verschijnt uw editie van Dokkum Toen & Nu binnenkort in deze graag gelezen rubriek!
De historische binnenstad van Dokkum kent tal van bijzondere plekjes met een goed verhaal. Zowel binnen als buiten de binnenstad zijn de afgelopen jaren gebouwen gesloopt, opgeknapt of nieuwgebouwd. In-Dokkum.nl duikt in de rubriek ‘Dokkum toen en nu’ de geschiedenis in. Waarom heeft een straatnaam die naam gekregen? En wat stond er vroeger op de plek van wat er nu staat? In deze editie: Drs. S. van Tuinenleane, een straatnaam vernoemd naar Sybren van Tuinen.
Politicus, docent en districtscommandant
Sybren van Tuinen was een Nederlandse politicus van de Antirevolutionaire Partij (ARP), geboren in Sexbierum op 5 maart 1913. De ARP was de eerste politieke partij in Nederland. Ze bouwden verder aan een al bestaande parlementaire stroming, die was begonnen door Guillaume Groen van Prinsterer. De naam antirevolutionair verwijst naar het verwerpen van ideeën van de Franse Revolutie. Sybren van Tuinen studeerde geschiedenis aan de Vrije Universiteit in Amsterdam en werd in 1940 docent aan de hogereburgerschool in Leeuwarden. Hij was voor een deel van Friesland districtscommandant van de Ordedienst; in Nederland een belangrijke illegale organisatie tijdens de Tweede Wereldoorlog. Tot 1942 was dit hoogstwaarschijnlijk de grootste geheime anti-Duitse organisatie in Nederland.
Burgemeester en belangstelling Friese cultuur
Na de bevrijding was Van Tuinen eerst waarnemend burgemeester van Bolsward en daarna van 1946 tot 1970 burgemeester van Dokkum. Waarschijnlijk werd hij mede door zijn opstelling in de oorlog – waarin hij getuigde van lef en karakter – burgemeester. Dokkum maakte een verantwoorde groei door: tijdens zijn ambtstermijn kwamen er nieuwe wijken tot stand, stimuleerde hij de regiofunctie en had hij oog voor de behoeften van uiteenlopende bevolkingsgroepen. Van Tuinen zorgde er ook voor dat het oude stadshart werd opgeknapt. Sybren van Tuinen had veel belangstelling voor de Friese cultuur. Deze interesse kwam tot uiting in zijn lidmaatschap voor de Fryske Akademy, als bestuurslid van de Fryske Kulturried, lid van de provinciale monumentencommissie en van de Friese Schoonheidscommissie. Tijdens de laatste fase van zijn Dokkumer ambtsperiode wist hij een structuurplan voor de gemeente aangenomen te krijgen.
Kampen en Eerste Kamerlid
Verder was van Tuinen vanaf 1950 twintig jaar lid van de Provinciale Staten van Friesland en was hij vanaf september 1969 ruim anderhalf jaar Eerste Kamerlid. Hij hield zich in de Kamer bezig met volksverhuizing, ruimtelijke ordening en met maatschappelijk werk. Eind 1970 werd Van Tuinen de burgmeester van Kampen wat hij tot zijn pensionering in 1978 zou blijven. Dit was voor Van Tuinen een zeer bewuste keuze, hij had behoefte aan schaalvergroting en werd aangetrokken door het hoger onderwijs. Met een vernieuwd college maakte hij een goede start en wist hij snel het vertrouwen te winnen. Ook Kampen veranderde in korte tijd in een bruisende academiestad. Sybren van Tuinen is in 1993 op 80-jarige leeftijd overleden. Zijn schoonvader Syds Lieuwes Sijtsma is eveneens burgmeester en Eerste Kamerlid geweest.
Oproep: de rubriek Dokkum Toen & Nu is een graag gelezen rubriek op www.in-dokkum.nl. De komende zomerperiode plaatsen we graag edities van onze lezers. Heeft u een mooi onderwerp inclusief foto’s van Toen & Nu voor deze rubriek? We ontvangen het graag! Stuur uw inzending naar redactie@in-dokkum.nl en wie weet verschijnt uw editie van Dokkum Toen & Nu binnenkort in deze graag gelezen rubriek!
De historische binnenstad van Dokkum kent tal van bijzondere plekjes met een goed verhaal. Zowel binnen als buiten de binnenstad zijn de afgelopen jaren gebouwen gesloopt, opgeknapt of nieuwgebouwd. In-Dokkum.nl duikt in de rubriek ‘Dokkum toen en nu’ de geschiedenis in. Waarom heeft een straatnaam die naam gekregen? En wat stond er vroeger op de plek van wat er nu staat? In deze editie: Het Kollumer Veerhuis, een monumentaal pand aan de Keppelstraat in Dokkum. Dit pand heeft verschillende functies gehad en is nu in eigendom van de Vereniging Hendrick de Keyser.
Wachtlokaal, herberg en koffiehuis
Het Kollumer Veerhuis is een monumentaal pand aan de Keppelstraat in Dokkum. Het pand ligt op de hoek van de Keppelstraat, het Zuiderbolwerk en de Strobossersteeg in Dokkum. Het was het eerste huis dat men zag wanneer men de stad binnenkwam. Het staat van ouds bekend als het “Kollumer Veerhuis”, een wachtlokaal met logement en stalling bij de aanlegplaats van de veerdiensten met de dorpen in de omgeving. Het huis met de gemetselde trapgevel is waarschijnlijk halverwege de 17e eeuw gebouwd. Het huis lag aan de rand van de oude binnenstad vlak bij de vroegere Woudpoort en de stadswal. Voor 1832 was het een woonhuis onder meer van Jan Lolkes Suiderbaan, een advocaat bij het Hof van Friesland. In het pand zijn nog resten van het interieur uit de 18e eeuw bewaard gebleven. Omstreeks 1832 kreeg het pand de functie van herberg en koffiehuis. Het was toen eigendom van Jetze de Vries en het werd verhuurd aan de weduwe Sijke Gerrits Hofman.
Trekschuiten
De voorkamer op de begane grond van het huis was in de 19e en 20e eeuw de gelagkamer. De kamer heeft een gereconstrueerde schouw en een bedstedewand afkomstig uit een ander huis. Op de verdieping zijn oude bedstede en een houten schouw uit omstreeks 1750 bewaard. Vanwege de gunstige ligging bij de aanlegsteigers voor de trekschuiten naar ander Friese plaatsen maakten met name de passagiers van deze schepen gebruik van het veerhuis. De horecafunctie heeft het pand behouden tot in de tweede helft van de 20e eeuw. Vanaf het Kollumer Veerhuis vertrok het trekschip dat in Dokkum lang dienst heeft gedaan. Hedentendage kunnen gezelschappen nog steeds ook de Dokkumer trekschuit De Herinnering huren voor rondvaarten door de grachten van Dokkum (via VVV of Admiraliteitshuis).
Vereniging Hendrick de Keyser
In 1963 verwierf de Vereniging Hendrick de Keyser het pand, dat erkend is als rijksmonument, in eigendom. Toen bevatte het huis nog steeds een koffiehuis met bovenwoning. In 1967 werd het Veerhuis door hen gerestaureerd. Het pand wordt nog steeds door deze vereniging verhuurd. In 2016 werd de gevel van het pand opgeknapt. De opknapbeurt van het Rijksmonument volgt op die van een ander monumentaal pand, het voormalige brugwachtershuis. Dat pand werd in 2015 opgeknapt. Vereniging Hendrick de Keyser zet zich in voor het behoud van architectonisch of historisch belangrijke gebouwen en hun interieur. Het bezit van Vereniging Hendrick de Keyser is zeer divers: van Renaissance tot art deco, van Abraham van der Hart tot Rietveld. De collectie geeft een representatief beeld van de Nederlandse architectuur- en interieurgeschiedenis.
De historische binnenstad van Dokkum kent tal van bijzondere plekjes met een goed verhaal. Zowel binnen als buiten de binnenstad zijn de afgelopen jaren gebouwen gesloopt, opgeknapt of nieuwgebouwd. In-Dokkum.nl duikt in de rubriek ‘Dokkum toen en nu’ de geschiedenis in. Waarom heeft een straatnaam die naam gekregen? En wat stond er vroeger op de plek van wat er nu staat? In deze editie: De theehandel van Boersma, momenteel is hier een winkel gevestigd met tweedehands spullen.
Reclamealbums
Theehandel Boersma, opgericht in 1848, is één van de vele koffie en theebedrijven die in de twintiger en dertiger jaren een aantal van de bekende, grote reclamealbums verspreidden. Boersma is een bijzonder geval, omdat daarnaast enkele uitzonderlijke albums uitgebracht werden. Boersma begint na de eerste wereldoorlog met om de drie jaar een reclamealbum. In 1933 komt Boersma met het album Van Zuiderzee en IJsselmeer dat door geen enkel ander bedrijf is uitgebracht. Door de aanhoudende recessie moet Boersma noodgedwongen ook koffie gaan verkopen, waarbij ook plaatjes gedaan worden. Drukkerij De IJsel in Zwolle, die drukwerk verzorgt voor een aantal koffie- en theebedrijven, springt in 1937 in het gat van de grote reclamealbums. De IJsel maakt een groot ingebonden reclamealbum met 100 zwart-wit fotoplaatjes, gewijd aan het huwelijk van prinses Juliana, en in 1939 een tweede t.g.v. de geboorte van Beatrix. Beide worden uitgegeven door een aantal koffie- en theebedrijven, waaronder Brandsma. Boersma maakt er later een goedkoop geniet boek zonder tekst voor, zoals het album voor de reliëfplaatjes, met een zwart-wit kopie van de voorkant van het album van De IJsel erop geplakt, waarbij vergeten is de naam van de schrijver te verwijderen.
100-jarige bestaan
In 1948 bestond Boersma 100 jaar. Dat werd gevierd met het uitgeven van “Het vogelleven”. Hierna ging Boersma weer in het buitenland op zoek naar nieuwe reclameplaatjes. Hij maakt een Duits album zonder tekst; “Vom Wikinger-Schiff zum Düsenjäger. Hij vervolgt dit kostbare album met series van deze plaatjes. Hij kiest “Historische taferelen” en “Dieren” en wel van beide alleen het tweede deel. Hierbij wordt het model van de albums van Honig overgenomen, met losse bladen en dunne kartonnen omslag, bijeengehouden met een bind- koord. Boersma neemt in het eerste album tekstregels onder de plaatjes op, maar kiest bij het tweede album weer voor een volledig tekstloos album, en de oorspronkelijke uitvoering van de plaatjes met drietalige opdruk. Hierna wordt van Boersma niks meer vernomen.
Tweedehands verkoop
Momenteel is de winkel z.g.a.n. (zo goed als nieuw) in dit pand aan de Kleine Breedstraat gevestigd. Dit is een boetiekje met tweedehands kleding, tassen, sieraden en home accessoires. Sinds zaterdag 31 augustus 2019 is deze winkel geopend. Z.g.a.n. wil een duurzaam alternatief zijn voor de fast-fashionindustrie en stilstaan bij wat er al is. De winkel is geopend op woensdag en vrijdag van 13 tot 16 uur, op zaterdag van 12 tot 16 uur en op koopzondagen. Op deze dagen zijn ze aanwezig om tweedehands spullen aan te nemen en te verkopen.
De historische binnenstad van Dokkum kent tal van bijzondere plekjes met een goed verhaal. Zowel binnen als buiten de binnenstad zijn de afgelopen jaren gebouwen gesloopt, opgeknapt of nieuwgebouwd. In-Dokkum.nl duikt in de rubriek ‘Dokkum toen en nu’ de geschiedenis in. Waarom heeft een straatnaam die naam gekregen? En wat stond er vroeger op de plek van wat er nu staat? In deze editie: B&B De Koesfabriek, waar vroeger de drukkerij van de Nieuwe Dockumer Courant gevestigd was.
Drukkerij Nieuwe Dokkumer Courant
Het pand gevestigd aan Oranjewal 22 werd gebouwd rond 1600. De oude drukkerij van de Nieuwe Dockumer Courant was hier gevestigd van 1903 tot 1993. Daarvoor is het als schutkerk voor remonstranten gebruikt, maar werd later ook weverij lagere school. Van 1995 tot 2007 was er een horlogefabriek gevestigd. Toen is er een woonhuis van gemaakt. De Nieuwe Dockumer Courant volgt het nieuws in de gemeente Noardeast-Fryslân, Dantumadiel, Ameland en Schiermonnikoog. De Nieuwe Dockumer Courant is een uitgave van NDC Mediagroep.
Samenvoeging kranten en het pand
De krant verschijnt elke woensdag en de lezer krijgt kort en vlot geschreven lokaal en regionaal nieuws aangeboden. Er wordt veel aandacht gegeven aan thematische en populaire onderwerpen zoals cultuur en evenementen. Vanaf woensdag 5 mei 2021 worden de titels Kollumer Courant en Nieuwe Dockumer Courant samengevoegd onder de titel Nieuwe Dockumer Courant. De naam van de Kollumer Courant heeft geen lange historie en daarom is deze keuze gemaakt. Door het combineren van deze weekbladen kunnen kosten worden bespaard. Oranjewal 22 is een beschermd stadsgezicht van Dokkum met een woonhuis als functie. Het is een statig, diep, tweelaags langspand met diepe achterbouw. Het pand heeft een zadeldak met voorschild en de gevelindeling is gewijzigd in de 18e en 19e eeuw en is nu een lijstgevel.
Appartement en reserveren
B&B De Koesfabriek is een prachtig ingericht appartement op de eerste verdieping. Er is een gastenverblijf beschikbaar voor maximaal vier volwassenen en deze is compleet en sfeervol ingericht in landelijke stijl met oude bouwmaterialen en bedstedes. Gasten hebben een eigen entree, privé-badkamer, zitgedeelte, eetgedeelte en keuken tot hun beschikking. Een heerlijk ontbijt wordt in de ochtend op de kamer bezorgd. Sinds 2016 worden gasten hier welkom geheten. In de oude drukkerij wonen Mient Dantuma, zijn vrouw Marian en dochters Sannah en Ismay. Van een grote lege ruimte hebben ze een woonhuis over twee etages gemaakt. Reserveren is alleen mogelijk voor leden van hetzelfde huishouden en voor maximaal 4 personen. De minimale verblijfsduur is twee nachten, maar dit kan variëren afhankelijk van de datum. Reserveren kan via de eigen website, maar ook via andere sites zoals booking.com en bedandbreakfast.nl.
De historische binnenstad van Dokkum kent tal van bijzondere plekjes met een goed verhaal. Zowel binnen als buiten de binnenstad zijn de afgelopen jaren gebouwen gesloopt, opgeknapt of nieuwgebouwd. In-Dokkum.nl duikt in de rubriek ‘Dokkum toen en nu’ de geschiedenis in. Waarom heeft een straatnaam die naam gekregen? En wat stond er vroeger op de plek van wat er nu staat? In deze editie: Van Kleffensstraat, een straatnaam vernoemd naar de belangrijke Dokkumer familie Van Kleffens.
De historische binnenstad van Dokkum kent tal van bijzondere plekjes met een goed verhaal. Zowel binnen als buiten de binnenstad zijn de afgelopen jaren gebouwen gesloopt, opgeknapt of nieuwgebouwd. 
De historische binnenstad van Dokkum kent tal van bijzondere plekjes met een goed verhaal. Zowel binnen als buiten de binnenstad zijn de afgelopen jaren gebouwen gesloopt, opgeknapt of nieuwgebouwd. 
De historische binnenstad van Dokkum kent tal van bijzondere plekjes met een goed verhaal. Zowel binnen als buiten de binnenstad zijn de afgelopen jaren gebouwen gesloopt, opgeknapt of nieuwgebouwd. 
De historische binnenstad van Dokkum kent tal van bijzondere plekjes met een goed verhaal. Zowel binnen als buiten de binnenstad zijn de afgelopen jaren gebouwen gesloopt, opgeknapt of nieuwgebouwd. 
De historische binnenstad van Dokkum kent tal van bijzondere plekjes met een goed verhaal. Zowel binnen als buiten de binnenstad zijn de afgelopen jaren gebouwen gesloopt, opgeknapt of nieuwgebouwd. 
