Froeger golden de hangende tunen fan Babylon as un groat weareldwonder. In Leewarden hewwe se un wandelend bos – ok nyt gek – mar Dokkum kin der ok wat fan: wij hewwe nou drivende tunen as ut achtste weareldwonder!
We suden laast wear even met Ut Genoatskap te boatsjefaren, want ut war in de stad nyt te wezen su druk met ’e toeristen, mar we wadden mar krekt de stad út òf dêr leiden we su fast as un hús in’e Hardridersgracht. Ik roop nòg teugen Nutterd dat er bakboard anhouwe must, mar ut wurdde stuerboar en dus ut ryt en de weelderuge plantedeken op ’e kant in! Man, wat groëit dat spul hard! Foarug jaar war ut ok al nyt bêst, mar na de winter is ut dubbel en dwars weromkommen. Froeger wurdden de grachten moai hekkelt en skoanhouwen, mar in ut kader fan biodifersityd laat de gemeente nou alle bermen lekker groëie en ut gras hoog tussen de stoeptegels opskiete … Arme Sibbel – dy har der froeger un dagtaak an as straatwiedster – sú hur omdraaie in hur graf at se ut sag. At dit su deurgaat is over un paar jaar nyt allenug ut Groatdiëp dichtgroëid, mar kinne we ok su over de grachten en ut Nau fan Dokkum lope! Der is in’e Wuttelhaven nou al gyn deurkommen an!
Un hele boël mênsen suas fan de Partij fan ’e bloemkes en ’e bijkes sille dêr trouwens blyd met weze, want dy wille mear groën en mear bloemen en bomen ensu ok al staan de bòlwerken der fòl met. Dus dat moaie groëne tapijt over ut water met bloemkes fine se helemaal ge-wel-dug!
In un fer ferleden gebeurde ut ok dat ut Dokkumer Groatdiëp dichtslibde; Dokkum war toen nòg un see- en havenstad en de Admiraliteit fertrok nar Harlingen. We wille nou su graag wear ‘Admiraliteitsstad’ weze – dêr spikere we ut hele Kleindiëp un paar weken dicht met ‘ut moaiste poadium fan Nederlân’ – mar in ’e seuventynde eeuw wurdde in panyk un nije trekfaartferbining nar Groaningen graven en dêr ging de stad an fallyt: ‘Arrem Dokkum’ wurdde der seit en dat is nou dus wear su, want de drivende tunen groëie en groëie mar… Wy stòpt de groëne plaag?
Mar kyk, de Admiraliteitsdagen komme der an en inenen kin der wear feul: de kantsjes wurdde knipt en ut groën tussen de stiennen weghaald. De kade wurdt oppoetst, want de boeren komme nar de stad – de admiraliteitsflag kinst gelukkug nyt op ’e kòp hange – om hun fòl te supen.
Feul plesier met ’e feestulukheden en alle gratus optredens de kommende dagen.
Hulde trouwens an de mênsen dy’t dit allemaal wear mogeluk make. Muskien is dat in disse tyd wel ut groatste weareldwonder: dat we hier in Dokkum met frijwillugers en ondernimmers foar nòppes su’n moai en gratus spektakel opsette kinne! Hou bij ut feesten de stad moai en netsjes en hou ok graag un bitsje rekening met de bewoaners fan arrem Dokkum.
Met fryndeluke groët namens Ut Genoatskap foar ut gebrúk fan ut Dokkumers,
Warner B. Banga
NOTA BENE: disse spinsels en kollumns binne bedoëld om reaksys op te roêpen en krijen, mar wel in ut Dokkumers graag! Dus skryf suas’t praatst en reagear, mar wel it oans stadstaaltsje graag! Aksy geeft reaksy. Kyk ok us op: www.dokkumers.nl
Ut war even stil, mar wij binne der nog wel… Ut Genoatskap foar ut gebrûk fan ut Dokkumers het laast syn jaarlukse útstapke hat. Disse keer hadden we un moai krúserke leend om un dagje te gaan faren. Ut het wel de noadige diskussie geven foardat we ut der allemaal met iens wadden, want ut meeste water leit búten de bolwerken en de meesten wúden nyt su fer fan hús. In’e jachthaven allemaal an board; bierke, wurstjes en andere freterij met en fare mar!
We binne earst onder de Kettingbrug deur nar de Syl gaen, met even un noadstop bij de Tromp foar un spesjaal tapbierke. Toen dat op war nòg gau un paar fleskes Achtguldens Bonifatiusbier in de Stadsbrouwerij haald foar onderweg. Onder de Syl deur via de Bonte- en Wittebrug om de moalens heen nar de Woudpoartbrug. Even dry kear toetere bij de Leugenbank en dêr kwam un alderaardugste bruggewipster de brug opengoaien. Dat dee mij even denken an de brugwachter fan Dronryp an ut Van Harinxmakanaal. Hij woande flak naast de brug en dy wurdde altyd dag en nacht draaid foar de beroepsfaart, totdat ut te duur wurdde en de brug nachts dicht bleef. Mar alle skippers wisten dat nog nyt en su komt der un sandskip avends laat toeterend foar de de brug te lêgen. De frou ut bed út, ut raam open en se skreeuwt nar de skipper: ‘Oans Pyt wipt nachts nyt mear!’
Intussen sagen wij op ’e Halvemaenspoarte un groat, groën bòrd met un pijl: ‘Lauwersmeer’, dypte 1,10 meter, deurfaarthoogte 2,50 meter. ‘Dat mut kinne’, sei de skipper, dus wij nar ut Oasterferlaat (ut slúske) in ut Skapedykje. Gerke, de kempingbaas, draaide de slús foar oans open en dêr gingen we, su ut Fogelland deur, onder de Sentrale As deur, lâns ut festing-keunstwerk – we foëlden oans hast wear even binnen de bolwerken – en op naar Esonstad!
Ik mut sêge dat ut un prachtuge roete wurden is. Nou kin dat ok hast nyt anders at je der 19 miljoen euro teugenan smite. We komme al aardug in de richting fan Esonstad at der inienen un ferdomd laag brugje opdoemt. Der kinne wij met oanze 240 sentimeters hoge boat noait onder deur. Ter inspiraasje hewwe we der allemaal earst mar us acht guldens teugenan goaid en toen binne we mar wear nar Dokkum werom gaan. At je de andere kant op fare, lykt alles wel wear anders, mar foar sufeul geld wadden wij toch wel flink teleursteld. In Dokkum ankommen wurdde de slûs nyt mear bediend. Ut lykt hier Dronryp wel!
Goeie raad war duur, want we hoarden ut Meideklokje al luden! De lúkse somerhúskes fan de projectontwikkelaar wadden nog niet klaar en un tent hadden we nyt bij oans, dus mar gau met de benewagen teruglope nar de Halvemaenspoart en nog us even kike wat der nou presys op dy bòrden stôn …
Deurfaarthoogte 250 sentimeter! Un tydeluk bòrdsje met ‘… mar nou nog nyt!’ kon blykber nyt mear fan al dy miljoenen betaald wurde. Jim snappe wel dat wij nogal sunug keken en dan kin ut spreekwoard wel weze: un sunuge frou is de bêste spaarpot, mar dat geldt nyt foar un gemeente dy’t de 19 miljoen intussen allang passeard is. Gelukkug dat we wear in’e stad binne!
Met fryndeluke groët namens Ut Genoatskap,
Nutterd
NOTA BENE: disse spinsels en kollumns binne bedoëld om reaksys op te roêpen en krijen, mar wel in ut Dokkumers graag! Dus skryf suas’t praatst en reagear, mar wel it oans stadstaaltsje graag! Aksy geeft reaksy. Kyk ok us op: www.dokkumers.nl
Aflopen week hew ik un dubbeldag metmaakt: un soarte fan langdueruge déjà vu. De hele dag ut gefoël datst alles wat ’er gebeurt al earder siën en metmaakt hest … En dat war ok su: myn foaruge kear war presys fijfentwintug jaar leden op saturdag 4 jannewaris 1997 en duerde dertyn ueren. Ut begon mòrgens froêg allemaal om twintug minuten over achten in ut donker op ’e Swette in Leewadden: ik sú dy dàg myn derde Elfstedentocht skaatse; disse kear war ut krúske foar myn jongste dòchter; de andere twee hadden al ien.
Un dag om noait te furgeten. Un ‘sware’ Elfstedentocht ok fòlgens feulen, omdat der de hele dag un straffe oasterwyn over Frysland waaide, dêr’t menug skaatser um in kapòt ride sú. Mar gyn probleem foar Dokkumers om – teugen de wyn in – nar de tynde stad te skaatsen: wij gingen ommers op hús an! Wy’t dy dag Dokkum haalde, dy kwam der wel, want Dokkum is ok un kearpunt en dus ging ut dêrna foar de wyn wear nar Bartelehiem … Noait hew ik groater ‘wow-effekt’ hat as toen ik op 4 jannewaris 1997 myn eigen stadsje inreed! Kippefel! Un arena fol dânsende en hossende mênsen en ut gejuich fan al dy duzenden fergeet ik noait wear.
Mar op dînsdag 4 jannewaris 2022 kon ik dy hele topdag in’e lijfstriëm opnij beleve bij de NOS. Nou fanàf de kant, siën ik in moaie beelden al dy duzenden skaatsers foarbijkommen. Om kwart foar acht utselfde teugenlicht as toen ikself fanút de donkere nacht onder de Wittebrug deur myn fel ferlichte stadsje binnengleed: út ’e donkere hel fan ut noarden in’e ferlichte hemel fan Dokkum. Reinder Reinders as rayonhoofd derbij en Haye Sybesma as de opperspreekstalburgemeester op ut Kleindiëp, dy’t as un soart fan Dokkumer Mart Smeets de hele dag an mekaar praatte.
Dione de Graaff interviewt fijfentwintug jaar later in ’e spesjale avendútzending op’e Syl de foarsitters fan toen en nou en de laaste winnaars fan de Tòcht der Tòchten. Ik denk dat “Dokkum” dy avend ut meestnoëmde woard op tillevizy war. De moaie plaatsjes fanút ut koepeltsje fan ut Stadhús met op ’e achtergrôn de prachtug ferlichte, wentelende wiken fan ’e Selden Rust, krekt as in 1997 toen de moalen de hele dag draaid het. Klokslag elf uer haalt rayonhoofd Reinders met un groate grijns in un sigarekistje de stempeltsjes op út ut stempelhokje. Sneue Rudy út Assen wurdt as laaste fan ut ys haald en is in tranen: “Eén minuutsje te laat …!”, mar hij fergeet dat er Leewadden noait in dat laaste uerke hale sil at er al feertyn ueren werk har om in Dokkum te kommen. Gyn krúske dus.
Né, nyt elkenien dy’t in Dokkum komt, haalt ut dy dag dus wel … mar de ‘dubbeldag’ fan dînsdag war un dubbelslag! Wat is Dokkum wear moai op’e kaart set en de hele dag hew ik – en met mij hopeluk feulen – de tòcht herbeleefd en genoaten èn … ik kreeg un ge-wel-dug idee:
myn ‘wow-gefoël’ bleef mar hangen en ik sag kânsen foar nòg un nije route wêrlangs duzenden – krekt as op dizze dubbeldagen – oans stadsje binnenstrome kinne … (Klein probleem: dan mut der wel wat ys in ut Kleindiëp lêge, want de laaste jaren war dit allenug foar Maarten van der Weijden un geskikte route om Dokkum binnen te kommen.)
Warner B. Banga
NOTA BENE: disse spinsels en kollumns binne bedoëld om reaksys op te roêpen en krijen, mar wel in ut Dokkumers graag! Dus skryf suas’t praatst en reagear, mar wel it oans stadstaaltsje graag! Aksy geeft reaksy. Kyk ok us op: www.dokkumers.nl
Namens Ut Genoatskap foar ut gebrúk fan ut Dokkumers
Ik hew altiten un fyts in ut hòk had; nyt dat ik um oait brúkt hew, mar hij war der wel. Dus toen ik op myn ouwe dag thús kwam te sitten, kinst wel rade wat myn frou toen sei: “Dou kinst foartaan wel fytse, hest tyd genoêg nou!” Dus ik dy ouwe fyts út ut hok haald en dat ding brúkte ik at ut mij te fer lopen war. Ik had dy fyts oait tweede hâns bij Boersma in ’e Keppelstraat kocht, kinst nagaan hoe oud dat ding weze must, mar ut war wel un echte Koga Miyata.
Gaan ik foar de fierde kear op dat oud barrel fut en rees ik fan ’e Syl su de Diepswal op, slaan ik suwat over de harses, foarfòrk broken. Ik nar de fytsemaker op ’e Oastersingel en dy seit: “Ja, ut ouwe model nòg, dy hadden dêr un swakke plek, kin’k nyt mear make.”
Frou bliid dat ik sels nyt in ’e kreukels lag. Nou dan kon ik har ouwe fyts earst wel bruke, mar dat het ok nyt lang duerd. Gaan ik bij ut Westerbolwerk nar beneden om linksaf de Altenstreek op te riden, breekt myn sadel af terwyl ik in ’e remmen knyp. Disse kear floog ik over ut stuur heen en lei ik langút op ut bolwerk. Bitsje moeisaam overeind, onderdelen bij mekaar socht en mar wear lopend nar hús…
Toen wadden de fytsen op. Mar myn frou sei: Ik wil wel un elektrise fyts, dan kinne we ok us buten de bolwerken te fytsen. Ik gaan morgen fut foar su’n fyts.” Ik docht bij mijself: “Dan mut ik tòch mar even met. Want dan kin ik wear op har fyts der achteran harke en ut enuge wat ik siën is hur batterij…” Dus un week later hadden we allebeide un elektrise fyts.
Sinsdyn mut ik regelmatug met te fytsen. We binne overal al weest. Su binne we laast met Keimpe en de frou nar Hogebeintum weest om ut nije informaasjesentrum te bekiken. Dêr hadden se un boarsel fan twaalf meter grond út ’e terp tentoansteld en dat fertelde ut ferhaal fan dertyn eeuwen bewoaning dêr. Un anrader! Dêrna binne we nog even op ut kerkhôf op de hoogste terp fan Fryslân weest, wêr’t we bij twee graven fan mannen út ut onderwiis staan hè, dy’t we goed kend hewwe: Anton Pietersen en de feul te jong overleden Auke Wiersma.
Toen mar wear ferder op ’e fyts deur Blija nar de “Terp fan de toekomst”. Helaas ston der un groat hek foar en konnen we der nòg nyt nar toe; folgend jaar nòg mar us hene. Myn blokjes fan de akkú wadden al aardug minder, dus fia Holwert wear op hús an. Fytse we moai bútendyks richting Holwert en gaan we over un feerooster hene, en dêr ride we in un meter dikke laag skapestront. We seiden teugen mekaar: “Wêrom skite dy skapen allemaal op ut betonpad en nyt in ut gras? Mar toen wist ik ut wel: wij skite tòch ok nyt op oans eigen etensbord?
De groeten fan Nutterd
NOTA BENE: disse spinsels en kollumns binne bedoëld om reaksys op te roêpen en krijen, mar wel in ut Dokkumers! Dus skryf suas’t praatst en reagear, mar wel it oans stadstaaltsje graag! Aksy geeft reaksy. Kyk ok us op: www.dokkumers.nl
Namens Ut Genoatskap foar ut gebrúk fan ut Dokkumers
We saten der al un hele tyd op te wachten, mar dêr war der dan eindeluk: un brief fan ’e regearing, dat we moesten belle met de GGD om un ôfspraak te maken foar un koroana-prik. Nou dat wuden we wel, dus wij belle en na enug gehannes kregen we ut foarmekaar: we konnen oanze prikken ophale in Sporthal De Trimmer – nou ja, ‘sporthal’, wat ’er ok mar fan over is…
Nou si ’k ut jim sêge: ut is oans honderd parten metfallen: we komme dêr, wurde we heel fryndeluk begroët deur un man dy’t sei dat ut moai was dat we der wadden, suks make we anders noait met; wij deurlope naar un frou, dy wú even kike of wij ut wel ècht waren, ja inderdaad, gyn twifel mogeluk; nou had ik un bryfke bij mij met ’e medisine-gegevens; ik moêst mij melde bij un dokter; myn frou, dy kon su deurlope, mar houde mij wel in’e gaten wat ik bij dy dokter doën ging. ‘Jou bruke bloedferdunners’, sei se. ‘Ja, dat wist ik ok wel.’ ‘Nou menear, dan sille se jou straks even ôfdrukke…’ Ik kreeg ut swit op ut hoofd. Myn frou hoart ut en roept: ‘Jou krije un pleister foar ut bloëden!’
Ik ston fersteld: kosten nog moeite binne spaard. Alle moaie hokjes, aarduge mênsen, de spuit der in, en klaar… Nee, we moesten nòg un kertier wachte. Ik gaan sitten, komt un frou fan ut Roaie Krús anfligen: ‘Menear, menear, jou mutte jouw mondkapke ôfdoën!’ ‘Nou, hoe su? Rutte het seit: Mondkapke opdoën! en dy is de baas…’ ‘Doën ut nou mar ôf’, sei de Roaie Krús-frou, want dan kin ik siën at jou ok blau wurde om’e mond!’ Ik gau dat kapje ôf, mar ik bin nyt blau wurdden of su, mar ik wú mar sêge: der wurdde goëd op je past.
Nou hewwe we inmiddels al twee spuiten had, myn frou seit: ‘Dou kinst nou wel even in’e stad kike, want dou bist nou beskermd!’ Kom ik op ’e Groate Breedstraat, staan der twee winkeliers te praten en roepe se teugen mij: Nou Jehannes, hest ut al hoard? Ut skip met geld leit foar de wal en dêr kinne wij geld út krije at we oans winkel an’e butenkant wat opknappe. Nou, docht ik, dat mag ok wel, want ut is nou mar un suteruge bende… ‘Hoe doëne jimme dat, wat geld út dat skip hale?’ Se fertelden dat er in ut gemeentehús un kamer is, wêr’t je un ôfspraak make mutte om dat geld te krijen; se noemden ut un PLANNEKAMER. ‘Dus Jehannes, ut staat in’e Dockumer Krante hoe at dat mut!’
Ik kom thús en sêg teugen myn frou: ‘We gane ut hús opknappen, un nij harkeniel, misskien ok wel un nije deur, mar ik mut earst naar ut gemeentehús, want dêr wete se hoe at ik dat geld út dat skip krije mut.’ Der gebeure in Dokkum ok nòg soart goeie dingen!
De groeten fan Jehannus
NOTA BENE: disse stukjes en kollumns binne bedoëld om reaksys op te roepen en krijen, mar wel in ut Dokkumers! Dus skryf su as’t praatst en reagear, mar wel it oans stadstaaltsje graag! Aksy geeft reaksy. Kyk ok us op: www.dokkumers.nl
We hoarden dat der mênsen binne dy’t fol ferlangen útkike naar un folgende kollumn fan Ut Genoatskap. Dat is moai, mar we slute graag an bij wat der in’e stad gebeurt en wille nyt altyd allenug mar teugen bruggen of foar mear heppy stoons skrive…
Mar Nutterd hat nòg wel un moai ‘gedachtespinsel’ liggen, dus hierbij:
Dappere Dodo op ut postkantoar
Jim kinne Jaap Brugman fast nòg wel. Altyd aktyf in Dokkum en prate as brugman. Syn grappen en grollen hylden noait op. Foar ut raam fan syn hús an ’e Vleesmarkt ston un knikkerbaan en at je op ut knopke drukten begon er en dan kregen je Jaap der meestal gratus bij. Jaap ontsag himself ok nyt met syn grappen. Toen er in ’e seumer al ernstug syk war, ging er op ut laast nòg met ’e buert met op un boattòchtsje. Toen we foar syn hús langs kwamen en su’n bitsje onder de Syl verdwine suden, sei er: ‘Su gaat dat dus, un útfaart…’ Un paar weken later kreeg ik syn rouwbrief. Foarop ston un mantsje in un roeiboatsje, dy’t onder de Syl ferdween.
Toen Jaap nòg un jonkje war, hat syn fader un poppetheater dat in de 50’er jaren met ut poppespel ‘Dappere Dodo’ op ’e televysje kwam. En Jaap war de stem van Dappere Dodo. At je in ut museum foar Beeld en Gelúd in Hilversum komme, kinne je dêr nòg de beelden en de poppen siën.
Jaap war ok tekstskriver en ontwerper foar ferskillende bedriven in ’e stad. Su moest er un kear un koker met un proefdruk derin fersture naar un postbus in Dokkum. Dus Jaap naar de Kleine Breedstraat, wêr’t toen nòg ut postkantoar sat. Nou kwam ik dêr self ok nògal gau us en ik wurdde gek fan dy slome amtenaren achter de baly. Gyn wonder dat dat postkantoar der nyt mear is…
Dus Jaap met syn kokertsje der heen en at y eindeluk an de beurt is, wil er graag un postsegel op syn kokertsje. ‘Dat kost ses euro’, seit dy man. ‘Nee’, seit Jaap, ‘dat kost 67 cent.’ ‘Nee’, seit dy man, ‘dat kost ses euro, ‘want ut is un belstuk, want dat kokertsje is un sentimeter te dik foar de brievebus. ‘Nee’, seit Jaap, ‘dat kokertsje hoeft helemaal nyt deur de brievenbus, want dat mut in jim postbus.’ ‘Dat maakt niks út’, seit dy man, ‘ut blyft un belstuk.’ ‘Nee’, seit Jaap, ‘dy postbus is hier om ut hoekje, at je even opstaan en um in ’e postbus flak achter mij del lêge, is der niks an ’e hand.’ ‘Nee’, seit dy man, ‘ut is un belstuk.’
‘Nou’, seit Jaap, ‘geef mij dat kokertsje mar even terug.’ Jaap gooit ut kokertsje op ’e grond en springt der dry kear bovenop, sudat ut kokertsje su plat as un dubbeltsje war. Hij gaf ut terug en sei: ‘Plak der nou mar un postsegel op, dan kin er deur de brievebus.’
Wat misse wij ut postkantoar… en Jaap fanself.
NOTA BENE: disse stukjes en kollumns binne bedoëld om reaksys op te roepen en krijen, mar wel in ut Dokkumers! Dus skryf su as’t praatst en reagear, mar wel it oans stadstaaltsje graag! Aksy geeft reaksy. Kyk ok us op: www.dokkumers.nl
Nutterd Namens Ut Genoatskap foar ut gebrúk fan ut Dokkumers
Foto’s via www.lunb.nl “Het oude postkantoor aan de Kleine Breedstraat”
