Na ruim drie weken in de steigers is Grand café de Waegh weer van de steigers en bijbehorende blauwe doeken bevrijd. Het beeldbepalende pand stond in de steigers vanwege het vervangen van de leien dakpannen. Het dak van het Rijksmonument is inmiddels voorzien van nieuwe dakbedekking. De gemeente Dongeradeel – eigenaar van het pand – en de huurder kunnen daarmee weer jaren vooruit.
De huidige waag in Dokkum werd in 1754 gebouwd en verving het gebouw uit 1593. Op de zuidgevel staat tussen twee leeuwen het wapen van Friesland. Aan deze zijde van het gebouw was een militaire wacht gehuisvest. De noordzijde diende als boterwaag. Op de gevel staat het wapen van Dokkum afgebeeld. Op de gevelsteen staat “Weegt en Waakt” om de dubbelfunctie van het gebouw te benadrukken. Na het opheffen van de waagfunctie werd het pand onder andere gebruikt als stalling van brandweerspuiten, museum en VVV-kantoor. In 1998 kreeg het de huidige bestemming als restaurant.
De keuze van het Drachtster ziekenhuis Nij Smellinghe om bij het de Sionsberg in Dokkum een polikliniek voor kindergeneeskunde te openen zorgt voor veel verwarring. Het Dokkumer ziekenhuis is er niet blij mee, de gemeenteraad van Dongeradeel en de verantwoordelijk wethouder spraken zich donderdagavond negatief over het besluit uit en de actiegroep Red de Sionsberg liet direct stevig van zich horen. Voor bezoekers van de Sionsberg is nieuwe afdeling erg verwarrend. Deze bevindt zich namelijk niet in het Dokkumer ziekenhuis, maar in een bijgebouw op het terrein. Zorgverzekeraar De Friesland-Achmea kijkt toe, maar is de enige partij die de tweedeling in Dokkum een halt toe kan roepen.
De actiegroep Red De Sionsberg riep via een persbericht ziekenhuis Nij Smelinghe op om het plan niet door te zetten en samen te werken met de Sionsberg en MCL “zoals was afgesproken voor een goede geboortezorg en een afdeling kindergeneeskunde in de Sionsberg. Het past niet in deze tijd en het is maatschappelijk verwerpelijk dat er een concurrentiestrijd plaats moet vinden in Dokkum over de zorg en dan ook nog op het terrein van de Sionsberg.” De actiegroep verwijst verder naar de Sionsbergdag van 17 januari waar door alle groepen die een plan maakten voor de doorstart van de Sionsberg, aangaven dat de afdelingen in de Sionsberg horen.
Niet alleen de actiegroep is van mening dat vooral de Friesland-Achmea met de zorginkoop beter kan en moet sturen. Wethouder Pytsje de Graaf gaf donderdagavond te kennen dat ze bij de zorgverzekeraar aan gaat dringen op een oplossing. Dat gaf ze als antwoord op vragen van FNP-raadslid Fedde Breeuwsma over de start van de nieuwe polikliniek. Vanaf 1 december 2015 wordt een polikliniek Kindergeneeskunde gestart in het gebouw waar ook de polikliniek Gynaecologie van Nij Smellinghe is gevestigd: De Woudvaart op het terrein van De Sionsberg. Op de polikliniek Kindergeneeskunde wordt spreekuur gehouden voor begeleiding en behandeling van zieke kinderen; van pasgeborenen tot pubers met acute en chronische ziekten. De polikliniek zal geen spoedeisende hulp functie hebben.
Donderdagavond werd in de Doopsgezinde kerk aan de Legeweg in Dokkum een lezing gehouden en tegelijk het boekwerkje ‘Bouwstijlen in Dokkum” gepresenteerd. De avond werd georganiseerd door de stichting Historia Doccumensis en de stichting Oud Dockum. Voor deze publicatie over bouwstijlen en bouwgeschiedenis in de oude binnenstad werd architect Siebe van Seijen als auteur benaderd. Hij gaf ook de lezing. Seijen is werkzaam bij Adema Architecten en betrokken bij restauraties en monumentale bouwprojecten in Noord-Nederland. De publicatie verscheen als nummer 2 in de reeks Dockumer Granaetsjes.
In het boekwerkje wordt een overzicht van de kenmerkende bloeiperiodes van Dokkum weergegeven, tussen ca. 1350 en 1990, met de daarbij behorende panden. De zoektocht die aan deze publicatie voorafging, was een boeiend avontuur, waarbij via dendrochronologisch onderzoek een duidelijker beeld gekregen werd van de oudste panden in de stad. Ook is gebleken dat vrijwel alle bouwstijlen te vinden zijn, vaak in een typisch Dokkumer jasje en met een boeiend verhaal rond de totstandkoming van de betreffende panden. Voor historische gebouwen kan een arme periode de redding zijn. Een eigenaar met beperkte middelen zal alleen onderhoud plegen. Hoe beter de economie draait en de welstand van de eigenaren stijgt, des te meer kans op vernieuwing naar de laatste mode of bouwstijl. Dat is ook wat Dokkum uniek maakt ten opzichte van andere steden, want overal zijn die bloeiperiodes en ook de smaak en de mogelijkheden van de opdrachtgevers, ontwerpers en ambachtslieden weer net even anders.
De gemeenteraadsvergadering in de gemeente Dongeradeel waar de komst van een AZC naar Dokkum werd besproken, is donderdagavond rustig verlopen. Er waren geen demonstraties, spandoeken of andere zichtbare tegenstanders op de publieke tribune. Politieke partijen in de raad hadden wel vragen en suggesties, maar geen van de partijen sprak zich tegen een centrum uit. Het college van B&W besloot eerder om een tijdelijk AZC te vestigen in Dokkum om 600 asielzoekers op de voormalige AZC-locatie aan de Parklaan in Dokkum op te kunnen vangen. In de zomer van 2016 moet het centrum klaar zijn voor gebruik.
‘Geen containerunits’
De meeste partijen hadden vragen op het gebied van openbare orde en ruimtelijke ordening. Over de noodzaak was de overgrote meerderheid het eens, al was de ene partij enthousiaster als de ander. Er werd gesproken van een “humanitaire plicht”, door de ChristenUnie, “helaas niet permanent”, door een enthousiaste PvdA en “blij dat het nu – tijdens de raadsvergadering – rustiger is dan anders”, sprak Dongeradeel Sociaal. De mening van Jannie van Midlum, van Algemeen Belang Dongeradeel dat er geen ‘containerachtige units’ op het terrein moeten komen, werd door praktisch de hele raad in deze of gelijksoortige woorden herhaald.
Niets in de doofpot
Burgemeester Marga Waanders reageerde verder op vragen over de openbare orde dat er bij voorbaat geen extra politiecapaciteit werd ingezet. In de klankbordgroep waar buurtbewoners zitting in hebben mag wat haar betreft ook alles worden gezegd. “Het is een open proces, waar alles aan de orde kan komen”, aldus de burgemeester. “De alertheid van iedereen is overigens altijd goed”, reageerde Waanders op vragen van de VVD over ‘terrorisering’ en radicalisering. De partij had ook de wens om politiemeldingen die een relatie met het AZC hebben aan de raad voor te leggen. De burgemeester zag daar niet direct het nut van in. “Maar ik zal niets in de doofpot stoppen”, reageerde Waanders. Verder kon ze de politie-inzet wanneer die nodig was wel garanderen.
Samenstelling onduidelijk
Het college kon ook nog niets zeggen over de samenstelling van de toekomstige inwoners van het AZC. “Dat is altijd een afspiegeling van de instroom die er op dat moment is en is dus pas op het laatste moment duidelijk”, aldus burgemeester Marga Waanders. Tijdens de informatiebijeenkomst over het AZC waren het voornamelijk Syrische mannen die Nederland binnenkwamen. In het AZC in Drachten – waar de raadsleden kortgeleden op werkbezoek waren – is de verdeling tussen mannen, vrouwen en kinderen ongeveer gelijk. In de bestuursovereenkomst die wordt opgesteld worden de afspraken met het COA vastgelegd. Onderwerpen die tijdens de informatiebijeenkomst door de inwoners zijn aangekaart en die in de verschillende gesprekken naar voren zijn gekomen worden hierin ook meegenomen. De klankbordgroep waar bewoners en betrokken organisatie in zitten wordt na de komst van het AZC omgevormd tot een overlegcommissie, die regelmatig aan tafel zit met de locatiemanager van het nieuwe centrum.
Het gebeurt vaker, een onbegrijpelijke en zeer domme actie van een bezoeker. Ten eerste is daar het bord op de deur van de Zeldenrust met hierop de huisregels vermeld. Dit is tekst in vijf talen met een duidelijke uitleg van regels en eventuele gevaren op en in de molen. Het bord wordt bijna nooit gelezen en ik vertik het om hierbij nog een bord te plaatsen (in vijf talen) met de tekst “Gelieve het bord hiernaast eerst te lezen”.
Daarom verbazen wij ons vaak over wat er zo al kan gebeuren in een zeer open en vrijblijvend toegankelijk rijksmonument, wat de molen Zeldenrust is. Zo ook het jongetje, vergezeld van zijn ouders, die het interessant vond om een strak gespannen touw om een ronde stok, zeg maar paal, weg te trekken. Laat dat nu de lichteboom zijn, een verstelbare hefboom die een molensteen van bijna anderhalve ton in een bepaalde positie houdt. Bij wegtrekken slaat deze mast met volle kracht omhoog. Meestal tegen een arm, knie of erger een kin, zo als in dit geval. Gelukkig viel het mee, slechts een paar tanden door de lip. Ook gelukkig was dat de steen niet in het werk stond (niet draaide). Dat was nu oliedom. Dat vond het jongetje niet, hij vond even niets meer.
Ook oliedom is de actie van de mijnheer die toch over dat rood-witte ketting heen stapt om dichtbij een op volle snelheid tandwiel van groot formaat, met vermorzelende potentie, een deksel van een mengketel te lichten en dit vervolgens er in te laten vallen. Met als gevolg blokkeren hiervan en een grote leren riem die van de wielen slaat en eens om zich heen kijkt of er niet een hoofd in de buurt is om tegen aan te kletsen. Ook dit ging redelijkerwijs goed. Maar het was wel oliedom. De mijnheer erkende dit.
Als je een paar keer oliedom tegenkomt dan rijst al gauw de vraag: waar komt dat woord eigenlijk vandaan? Eigenlijk slaat het nergens op, want hoe dom kan olie zijn? Het verhaal wil dat de mensen die in een oliemolen werkten al snel stokdoof (hoe doof kan een stok zijn?) werden door het enorme lawaai. En dus niet meer op een gesprek reageerden. Ze werden dan oliedom genoemd. Dit verhaal echter kan ik nergens verifiëren, en twijfel dus aan de juistheid er van. Een telefoontje naar Jaap Brugman, een persoon die de Nederlandse taal veel beter beheerst dan ik, bracht wat licht in dit verhaal. Olie is dik en loopt traag uit een fles. Vandaar de associatie met dom. Er zijn veel afgeleiden van dit woord. Olig, olijk (vrolijk), ik houd me olijk (van de domme). Als je dan even bezig bent, dan komen er veel meer woorden bovendrijven die raadselachtig zijn. Bijvoorbeeld dat Belgische jongetje dat sprekend op Dik Trom leek, en letterlijk alles van molens wist. Onze opmerking “jij bent een bolleboos”, deed hem glimmen van plezier. Maar goed, bolleboos, wat moet ik daar nu mee? Waar komt dat woord nu weer vandaan? En zo kunnen we nog wel een tijdje doorgaan. Ik word er horendol van, en die begrijp ik. En soms ben ik de kluts kwijt. En ik heb niet eens een kluts. Wat dat dan ook mag zijn.
