Dat burgemeester Johannes Kramer overwoog om de stadsrechten van Dokkum in te leveren, was een 1 april grap. “We zijn trots op het feit dat we een stad zijn maar nét zo trots op het dorpse karakter van Dokkum dat vaak wordt geprezen door toeristen en bezoekers”, aldus de bedenkers. “Juist als regio staan we met elkaar sterk.” De grap werd bedacht en uitgevoerd door stichting Promotie Dokkum in samenwerking met Johannes Kramer en online stadskrant in-dokkum. Op 22 maart werd een artikel
gepubliceerd waarin de overweging van Kramer om de stadsrechten in te leveren naar buiten werd gebracht. Promotie Dokkum heeft met de grap de aandacht willen vestigen op de stadsrechten die Dokkum heeft, en de geschiedenis daarvan.
Dokkum trots op dorpse karakter
Burgemeester Johannes Kramer werkte graag mee aan het verhaal. “Dokkum is als stad de hoofdplaats voor de gemeente Noardeast-Fryslân, maar voelt zich één met en gelijkwaardig aan de 51 dorpen om zich heen”, zo vertelt hij. “De stadsrechten hebben we per toeval een paar eeuwen geleden gekregen, en dat heeft ons geen windeieren gelegd. Maar we voelen ons er niet meer of beter door dan de dorpen om ons heen. Samen staan we sterk als regio. De dorpen kunnen niet zonder de stad en de stad kan niet zonder de dorpen. Ze zijn onlosmakelijk aan elkaar verbonden.”
In de dertiende eeuw kreeg Dokkum stadsrechten. Dat gebeurde vrijwel onopgemerkt en de exacte datum is dan ook niet bekend. Duidelijk is dat een brief uit 1298, ondertekend door graaf Jan I van Holland het bewijs is dat Dokkum dan als vierde stad van Friesland wordt gezien. De stadsrechten zorgden voor grote welvaart. Wetgeving en rechtspraak, tolrecht, bouw van verdedigingswerken en het marktrecht zorgden ervoor dat Dokkum opbloeide. Sinds de invoering van de Gemeentewet in 1851 is het onderscheid tussen steden en dorpen bestuurlijk opgeheven. Van ‘het inleveren van stadsrechten’ kan dan ook geen sprake zijn.
Hoewel er al gauw gedacht werd aan een 1-aprilgrap, werd het bericht over het mogelijk afstaan van de stadsrechten op een aantal onlinekanalen zeer serieus genomen en was het even het gesprek van de dag. Stichting Promotie Dokkum had de 1-aprilgrap dan ook dusdanig zorgvuldig voorbereid, met een bijna niet van echt te onderscheiden interne memo – die met behulp van AI werd gegenereerd – en een journalistiek onderlegd artikel op in-dokkum.nl. Na het verschijnen van het artikel werden er bovendien door de-CDA fractie van Noardeast-Fryslân schriftelijke vragen gesteld. Aangezien er sprake was ‘van een uitzonderlijke en vertrouwelijke situatie nodigde de burgemeester alle fractievoorzitters uit voor een bijeenkomst op maandagmiddag om 17.00 uur in de Piet van der Galiënseal van het stadhuis in Dokkum. Die hadden echter bij het zien van de datum wel in de gaten hoe laat het was….
Dinsdagavond 26 maart werden de eerste twee Dokkum Magazines 2024/2025 uitgereikt aan de Sicco Zandt en Jan de Jager, de vrijwillige bezorgers van het magazine. In De IJsherberg in Dokkum kregen ze de magazines uitgereikt en werden de beide heren op voorhand al bedankt voor het verspreiden van het magazine. Met elk een eigen route, een ten noorden van Dokkum en een ten zuiden van de stad worden zo’n honderd adressen voorzien van de magazines.
Redactie, ondernemers, ambassadeurs en vrijwilligers
Het hele jaar wordt er gewerkt aan het Dokkum Magazine, waarmee iedere Dokkumer de stad kan promoten door hem zelf ook te verspreiden. Professionele tekstschrijvers, fotografen en redacteuren starten bijna direct na het verschijnen van een nieuwe editie met het verzamelen van mooie beelden en aansprekende verhalen over Dokkum. Verder staat het magazine vol met leuke uitjes, mooie routes in de omgeving van Dokkum, interessante verhalen en nog veel meer.
Dokkum Magazine 2024/2025
Dokkum Magazine bevat verhalen over Dokkum en de regio, bekende en minder bekende Dokkumers en nog veel meer. Het blad wordt in een oplage van 25.000 stuks verspreid via winkels, restaurants, hotels, B&B’s, jachthavens en campings in een grote regio rond Dokkum. En als je hem gelezen hebt, geef hem dan door aan iemand die ook wel eens een bezoekje aan Dokkum kan brengen. Het magazine is onder andere verkrijgbaar bij Van der Gang herenkleding, Albert Heijn Dokkum en tal van winkels in en rondom de historische binnenstad van Dokkum.
Een achttal nieuwe initiatieven kwamen dinsdagavond samen tijdens de halfjaarlijkse oploop van de stichting Promotie Dokkum. In de IJsherberg in Dokkum konden de ondernemers in negentig seconden tijd hun bedrijf of initiatief presenteren aan het aanwezige publiek. Een divers publiek van ondernemers, winkeleigenaren, eigenaren van verblijfsaccommodaties, evenementenorganisaties en andere belangstellenden bruisten na afloop van energie voor een nieuw toeristenseizoen in Dokkum.
Nieuwe ondernemers
Aan bod kwamen onder andere de nieuwe ondernemers van de pas gestarte bootverhuur De Granaet, de Sloopkeamer, Cityhunt en Us Lokaal. Ook evenementenorganisaties lieten zich zien en vertelden over de Fury van Dokkum en de weken van de Admiraal, die beide in september van dit jaar plaatsvinden. Verder werden ook de nieuwe edities van Dossier Dokkum en Dokkum Magazine aan het publiek gepresenteerd. Er werd ook nog even teruggeblikt op de eerste editie van Winterljocht in Dokkum, die tussen 16 en 23 maart ongeveer 10.000 bezoekers naar de stad trok.
Stijging aantal online bezoekers
Stichting Promotie Dokkum werd eind 2021 opgericht met als doel Dokkum beter op de kaart te zetten en te promoten. Tijdens de avond lichtte coördinator Wytse Pyt de Jager toe dat daarvoor nog steeds het plan van aanpak de basis is, aangevuld met het initiatief om Dokkum beter op de kaart te zetten op de Duitse markt. De focus ligt op de volgende vier speerpunten: groei via toerisme, verbetering van de samenwerkingsverbanden in Dokkum, behoud van kwaliteit in de oude binnenstad en vergroting van de online zichtbaarheid van Dokkum. Dat de stichting de weg omhoog te pakken heeft, blijkt inmiddels ook uit de statistieken. Zo kreeg Dokkum.nl in 2024 32% meer verkeer en groeiden alle kanalen van @visitdokkum op social media.
De CDA fractie van Noardeast-Fryslân heeft schriftelijke vragen gesteld over het voornemen van burgemeester Johannes Kramer om de stadsrechten van Dokkum mogelijk in te leveren. De partij heeft met ‘buitengewoon grote ontzetting kennisgenomen van het voornemen van de burgemeester om de Stadsrechten in te leveren.’ Een van de belangrijkste redenen die Kramer noemt in zijn stuk is dat het dorpse karakter van Dokkum door de stadsrechten nu regelmatig ondersneeuwt. “We zijn trots op Dokkum en ook op onze Stadsrechten die al in 1298 zijn toegekend. Het alleen al overwegen deze historische documenten te verkwanselen, verbaasd ons ten zeerste”, zo schrijft de fractie.
Schriftelijke vragen
In een achttal vragen vraagt het CDA in Noardeast-Fryslân zich onder andere af wie formeel bevoegd is tot het inleveren van de Stadsrechten en waar de rechten zich daadwerkelijk bevinden. De fractie wil ook weten waarom de gemeenteraad niet betrokken geweest is bij het ‘onzalige plan’ van de burgemeester. In 1298 kreeg Dokkum als vierde Friese stad stadsrechten, die zorgden voor grote welvaart: wetgeving en rechtspraak, tolrecht, bouw van verdedigingswerken en het marktrecht zorgen ervoor dat Dokkum opbloeit. In een vertrouwelijke memo somt Kramer de mogelijke gevolgen van het inleveren van de rechten op.
Mogelijk naar Den Haag
Burgemeester Johannes Kramer overweegt om de stadsrechten van Dokkum in te leveren. Dat bleek uit een interne memo waarin wordt onderzocht wat de gevolgen zijn als het plan wordt doorgezet. Online stadskrant kreeg de vertrouwelijke memo doorgestuurd van een bezorgde ambtenaar, die verder anoniem wil blijven. Een van de belangrijkste redenen die Kramer noemt in zijn stuk is dat het dorpse karakter van Dokkum door de stadsrechten nu regelmatig ondersneeuwt. Kramer: “Dokkum is op zijn Fries ‘smûk’, mooi, verzorgd en niet te groot. Daarom moeten we het inleveren van de stadsrechten serieus overwegen”, zo schrijft hij in zijn memo. Een van de mogelijkheden zou een officiële overdracht van de stadsrechten kunnen zijn aan de stad Den Haag.
Burgemeester Johannes Kramer overweegt om de stadsrechten van Dokkum in te leveren. Dat blijkt uit een interne memo waarin wordt onderzocht wat de gevolgen zijn als het plan wordt doorgezet. Online stadskrant kreeg de vertrouwelijke memo doorgestuurd van een bezorgde ambtenaar, die verder anoniem wil blijven. Een van de belangrijkste redenen die Kramer noemt in zijn stuk is dat het dorpse karakter van Dokkum door de stadsrechten nu regelmatig ondersneeuwt. Kramer: “Dokkum is op zijn Fries ‘smûk’, mooi, verzorgd en niet te groot. Daarom moeten we het inleveren van de stadsrechten serieus overwegen”, zo schrijft hij in zijn memo.
Gevolgen In 1298 kreeg Dokkum als vierde Friese stad stadsrechten, die zorgden voor grote welvaart: wetgeving en rechtspraak, tolrecht, bouw van verdedigingswerken en het marktrecht zorgen ervoor dat Dokkum opbloeit. In de memo somt Kramer de mogelijke gevolgen van het inleveren van de rechten op. Voor wat betreft het tolrecht, de wetgeving en de rechtspraak heeft Dokkum in de afgelopen eeuwen sowieso al geen eigen rechtspraak of belasting meer.
Voor wat betreft de verdedigingswerken is het ambtelijke advies om de Bolwerken eerst niet af te breken. De burgemeester noemt overigens ook als voordeel dat inwoners in de toekomst dan toeristen niet meer telkens hoeven te corrigeren wanneer ze Dokkum een prachtig dorp noemen.
Tienstedentocht
Een van de andere opvallende zaken in het stuk is dat ook de gevolgen van het inleveren van de stadsrechten voor de Elfstedentocht in kaart zijn gebracht. “Het mooist zou het natuurlijk zijn wanneer Dokkum ook als dorp nog gewoon aan de Elfstedentocht mee zou kunnen doen”, zo schrijft Kramer. “Maar mocht het bestuur van de Koninklijke Vereniging De Friesche Elf Steden anders besluiten dan heeft dan misschien juist ook wel weer voordelen. Vooral voor deelnemers aan de tocht, want de route wordt dan mooi een stukje korter”, zo schrijft Kramer.
Onderzoek naar inleveren
Sinds de invoering van de Gemeentewet in 1851 is er geen bestuurlijk onderscheid meer tussen steden en dorpen en kent Nederland alleen nog maar gemeenten. Het is daarom nog even de vraag bij wie de rechten precies moeten worden ingeleverd. Een van de mogelijkheden zou een officiële overdracht kunnen zijn aan de stad Den Haag. In 1806 verleende koning Lodewijk Napoleon Den Haag wel de eretitel stad, maar stadsrechten als fenomeen waren toen dus al niet meer in gebruik. Volgens sommigen is Den Haag daarom een dorp en geen stad. Kramer wil dat wordt onderzocht of dit tot de mogelijkheden behoort en komt daarna met een voorstel voor de gemeenteraad.
De CDA fractie van Noardeast-Fryslân heeft schriftelijke vragen 
