Vrijdagmiddag werd onder massale belangstelling van genodigden en de pers de officiële opening van Sionsberg in Dokkum verricht. Na diverse toespraken werd dat door een feestelijke en muzikale act. Het voormalige ziekenhuis is weer volop in bedrijf. Alle poliklinieken draaien en het anderhalvelijnscentrum Sûnenz is opgeleverd. Zaterdag is er voor het publiek de gelegenheid om de vernieuwde Sionsberg te komen bekijken. Van 10.00 tot 15.00 uur is de Sionsberg open voor alle belangstellenden. De medewerkers zelf laten zien wat Sionsberg te bieden heeft.
Waar zorg zijn gezicht krijgt
Na het openingswoord van Wim Brons, kreeg Loek Winter van DC klinieken als eerste het woord. “Het is een medisch centrum waar je graag komt”, zei hij over Sionsberg. “Traditionele ziekenhuizen zijn namelijk niet meer haalbaar”, aldus Winter. Hij sprak zijn grote waardering uit voor de zorgverzekeraar en de Rabobank die de nieuwe Sionsberg ondersteunen. Igor Tulevski: “Een jaar geleden troffen we in Dokkum een stilstaande trein aan. Nu weet de patiënt zijn weg terug te vinden en rijdt de trein weer”. Hij benadrukte zijn visie: de patiënt centraal en innoveren met lef en noemde de nieuwe slogan: waar zorg zijn gezicht krijgt.
Voorkomen is beter dan genezen
Bestuurder Anke Huizenga van Zuidoost Zorg benadrukte de ook de rol van De Friesland zorgverzekeraar. Zij vergeleek de vernieuwde Sionsberg met een gezondheidsmarkt, waar vraag en aanbod samenkomen. Namens De Friesland Zorgverzekeraar nam als eerste Steven Hofenk het woord. De interim-manager legde de nadruk op zelfredzaamheid en samenredzaamheid. “Ook over twintig jaar willen we goede zorg leveren”, aldus Hofenk. Naast de nadruk op voorkomen is beter dan genezen, zal er in Dokkum ook volop worden geëxperimenteerd met nieuwe vormen van zorg.
Geen moord maar doodslag
Voormalig bestuurder van De Friesland Zorgverzekeraar Diana Monissen wilde niet te lang terugkijken op de historie, maar deed dat toch. Ze vergeleek de crisis in Dokkum met het ziekenhuis met de moord op Bonifatius. “Dat was geen moord, maar doodslag”, aldus Monissen. “Het is dus maar net vanuit welk perspectief je kijkt”, zei Monissen en daarmee doelde ze met name op haar eigen zorgverzekeraar. De Friesland zorgverzekeraar kreeg veel kritiek te verduren omdat ze medeverantwoordelijk was voor het faillissement van de Sionsberg. Toch eindigde Monissen positief. “In die strijd was ook de kracht voor de opbouw. Daar waren mensen met visie voor nodig”. Net als de burgemeester deelde ze grote complimenten uit aan de curatoren die het faillissement afhandelden.
Kloppend hart Burgemeester Marga Waanders kwam als laatste aan het woord. Ze blikte terug op februari 2014 toen de ziekenhuizen in Dokkum en Drachten de samenwerking aan wilden gaan. “Die wens kwam toen niet uit”, aldus Waanders. “We zijn met realisme en nieuw elan aangekomen in maart 2016”. De gemeente Dongeradeel wil een goede partner zijn en blijven van Sionsberg. Waanders verwachtte daarnaast dat er van verdere ontwikkeling van het medisch centrum zeker sprake zal zijn. “Ik vertrouw erop dat Sionsberg weer het kloppend hart van de regio wordt”, aldus Waanders.
Tijdens de raadscommissie Omkriten in het stadhuis van Dokkum donderdagavond namen zes insprekers de moeite om op het ontwerp en de mogelijke herinrichting van de Markt te reageren. Ondernemers Bart van der Zant (van Sinderen) en Jur Raatjes (De Abdij), voorzitter Niek Geelhoed namens de ondernemersvereniging, Sjoerd de Hoop namens veertig toeristische ondernemers, Rindert Bakker namens de wijkraad Binnenstad en Jaap Brugman op persoonlijke titel. De betogen waren allemaal erg verschillend van aard, maar niemand van de zes sprak zich uitgesproken tegen een IJsfontein uit. Kritiek was er wel op het mogelijk verdwijnen van parkeerplaatsen, de totale herinrichting van het plein en het proces.
Ondernemersvereniging hamert op parkeerplaatsen
Namens de winkeliers bracht voorzitter Niek Geelhoed het mogelijk verdwijnen van parkeerplaatsen naar voren. In de plannen van stedenbouwkundige Enno Zuidema verdwijnt mogelijk de helft van de 64 parkeerplaatsen. De ondernemersvereniging wil niet verder gaan dan 45. “In de afgelopen jaren zijn er al 50 tot 100 parkeerplaatsen verdwenen, bijvoorbeeld bij de herinrichting van de Oostersingel”. De vereniging vindt de verbetering van de Markt wel van belang, maar daar zit een grens aan. Het verdwijnen van de parkeerplaatsen kost de ondernemers zo’n 2 miljoen per jaar aan omzet, rekende Geelhoed voor. “Dat is dodelijk voor de binnenstad”. Hij noemde het verder een ‘ijzingwekkend proces’.
Verbeter de Markt
“De Markt gaat ons allen aan het hart”, zei ondernemer Bart van der Zant. Hij sprak in namens de projectgroep ‘Markt foar de mienskip’, die ook met een plan voor de Markt kwam. “Het is een illusie dat Dokkum zonder parkeren kan”, zei van der Zant. In de plannen van de groep is daarom ruimte voor parkeren, maar met name ook voor groen. De ondernemer gaf aan geen tegenstander van de fontein te zijn. “Maar er moet wel een gedegen stedenbouwkundig plan onder liggen”. Dokkumer Jaap Brugman benadrukte de geschiedenis van de Markt en noemde het juist ‘het ergste van alles’ dat de Markt ooit parkeerterrein werd.
‘Pak overlast aan’
Ondernemer Jur Raatjes van de Abdij aan de Markt in Dokkum kwam met een heel ander betoog. Hij benadrukte niet tegen de plannen voor een IJsfontein te zijn. “Iedere verandering van de Markt is een verbetering”, zei Raatjes. “Het is nu een doods plein”. Hij gaf – mede namens de 12.000 gasten die jaarlijks in de Abdij overnachten – wel een zeer duidelijk kanttekening bij de herinrichting van de Markt. De ondernemer kan de hotelkamers aan de voorzijde van zijn pand niet meer verhuren vanwege de overlast in de weekenden. De omzet die hij daardoor misloopt, wordt nu gecompenseerd door minder werkgelegenheid te bieden. “De IJsfontein mag straks geen poel des verderfs worden”, waarschuwde de ondernemer. Hij pleitte voor meer handhaving om de structurele overlast en vandalisme rond de Markt aan te pakken.
Slimmer parkeren
Namens de veertig toeristische ondernemers van het Gastengilde sprak Sjoerd de Hoop in. Hij gaf aan dat het gratis parkeren in Dokkum zeer gewaardeerd wordt, maar dat er niet te krampachtig met het verdwijnen van parkeerplaatsen op de Markt moet worden omgegaan. De Hoop berekende dat het slechts 70 meter meer lopen is wanneer inwoners op de Achtzaligheden parkeren en vanaf daar de stad inlopen. “Het parkeerprobleem is dus makkelijk op te lossen”, zei de Hoop. Rindert Bakker sprak namens de wijkraad Binnenstad in en gaf nog aan sceptisch te zijn over het mogelijk verdwijnen van evenementen uit het centrum.
Definitief besluit
De gemeenteraad van Dongeradeel mag zich deze maand definitief uitspreken over de plannen voor de IJsfontein. Eerst tijdens een commissievergadering volgende week woensdag en uiteindelijk valt het definitieve besluit in de gemeenteraadsvergadering van maart. De gemeente Dongeradeel hoeft voor de Fontein niet te betalen, dat doet de organisatie van Leeuwarden Kulturele Haadstêd 2018. De onderhoudskosten en een eventuele herinrichting van de Markt zijn wel voor rekening van de gemeente Dongeradeel.
De rigoureuze bomenkap in onder andere het Tolhuispark in Dokkum komt door achterstallig onderhoud. Dat zei wethouder Pytsje de Graaf donderdagavond tijdens de raadscommissie Omkriten van de gemeente Dongeradeel. Verschillende politieke partijen in de gemeenteraad vroegen naar de houtkap en massale snoei die in Dokkum wordt uitgevoerd. De Graaf gaf toe dat die inderdaad flink meer is dan voorgaande jaren en dat de oorzaak te vinden is in het onvoldoende bijhouden in de jaren hiervoor.
De raadsleden drongen er bij de wethouder ook op aan om het publiek voortaan beter te informeren over vergelijkbare drastische ingrepen. Dat werd nu niet gedaan door de gemeente Dongeradeel en dat leverde tientallen klachten en vragen op. Volgens de Graaf is van het snoeiwerk over een jaar ook bijna niets meer te zien.
De ondernemersvereniging Dokkum wil dat er minimaal 45 parkeerplaatsen op de Markt in Dokkum overblijven na een eventuele herinrichting. Dat heeft de vereniging richting haar leden bekend gemaakt en per brief aan de gemeenteraad laten weten. Vanavond staat de IJsfontein voor het eerst op de agenda van de gemeenteraad. De ondernemersvereniging spreekt daar een vergelijkbaar standpunt uit, met als doel dat de gemeente Dongeradeel het minimum aantal parkeerplaatsen als randvoorwaarde voor de herinrichting van de Markt overneemt.
Helft minder parkeerplaatsen
In verschillende plannen voor de herinrichting wordt het parkeren als belemmering genoemd voor de herinrichting. Er liggen twee concrete plannen. Bij de ene van stedenbouwkundige Enno Zuidema gaat het een totale herinrichting. De gemeente Dongeradeel moet dan volgens hem dan rekening houden met een totale investering van 1,5 tot 2 miljoen euro. De helft van de parkeerplaatsen verdwijnt dan en er is minder ruimte voor evenementen. Groen, rust en ruimte met plaats voor parkeren zijn uitgangspunten voor de Markt in de visie van Zuidema. In het plan van Adema – dat een stuk minder ver gaat – verdwijnen eveneens parkeerplaatsen.
IJsfontein aanleiding
Het oorspronkelijk plan van kunstenares Birthe Leemeijer voor de IJsfontein bestond uit drie delen, de fontein op zich, een park met 52 Amerikaanse eiken op het lage deel van de Markt en zonnepanelen op het hoge deel van de Markt als duurzame energievoorziening voor de fontein. Uit een technische analyse blijkt dat dit laatste deel in ieder geval niet haalbaar is. Op het hoge deel van de Markt komt te weinig zon. Ook het aantal bomen is te ingrijpend voor de Markt.
Definitief besluit
De gemeenteraad van Dongeradeel mag zich deze maand definitief uitspreken over de plannen voor de IJsfontein. Eerst tijdens een commissievergadering volgende week woensdag en uiteindelijk valt het definitieve besluit in de gemeenteraadsvergadering van maart. Vanavond is er gelegenheid voor burgers om in te spreken op het onderwerp en volgt een technische vragenronde. De gemeente Dongeradeel hoeft voor de Fontein niet te betalen, dat doet de organisatie van Leeuwarden Kulturele Haadstêd 2018. De onderhoudskosten en een eventuele herinrichting van de Markt zijn wel voor rekening van de gemeente Dongeradeel.
De plannen voor landgoedwonen in de Geastmer Mar in Dokkum zijn aangepast zodat er voldoende ruimte voor de natuur in het gebied blijft. In plaats van acht wordt nu een wijziging in het bestemmingsplan voorgesteld om mogelijk zes luxe woningen realiseren in het gebied. Dat maakt de gemeente Dongeradeel bekend. De rest van het gebied wordt aan de gemeente overgedragen, zodat het gebied voor iedereen toegankelijk wordt. Daarnaast heeft de gemeente plannen om een haven voor de recreatievaart te realiseren. De haalbaarheid van de plannen wordt nu verder onderzocht. Tegelijk met de zes woningen kunnen er in de Trije Terpen vijf nieuwe kavels aan bevaarbaar worden water aangelegd.
Van gesloten landgoed naar park
Aanleiding voor de plannen is niet zozeer concrete belangstelling voor de woningen, maar een uitnodiging van de gemeente aan de eigenaar. In het afgesloten gebied rond de Geastmer Mar mag volgens het geldende bestemmingsplan nog steeds een grote landgoedwoning worden gebouwd, dat laat grondeigenaar Jaap Brouwers – die de 14 hectare sinds negen jaar in bezit heeft – weten. Na diverse gesprekken met de gemeente Dongeradeel besloot hij om mee te werken aan de wens van de gemeente om aan de westkant van Dokkum iets te doen. Samen met de provincie Fryslân kwam Dongeradeel tot de huidige plannen. Voor inwoners van de Trije Terpen en de Woudhorne ontstaat daardoor mogelijk een prachtig recreatiegebied naast de nieuwe woonwijk.
Natuurwaarden beschermen Door nieuwe aanplant en afsluiting van het gebied in een bepaalde periode kunnen de gevolgen van de woningbouw gecompenseerd worden. Het gebied is deels bosgebied (ca 35 %) en deels riet en water (ca 65 %) en is afgesloten voor publiek. Doordat dit gebied vrij is van menselijke verstoring en de natuur zich zonder menselijke bemoeienis de laatste jaren heeft kunnen ontwikkelen, is er ruimte voor verscheidene natuurwaarden. De eigenaar wil deze ecologische waarden in het gebied ook zoveel mogelijk behouden.
Belangstelling voor woningen
Brouwers streeft ernaar om voor de zomer het haalbaarheidsonderzoek af te ronden. Hierbij wordt in kaart gebracht wat de mogelijkheden zijn maar ook waar de beperkingen liggen. Wanneer de resultaten positief zijn kan de formele bestemmingsplanprocedure worden gestart. Concrete belangstelling voor deze kavels is er nog niet, maar volgens de provincie Fryslân is de behoefte naar landgoedwonen er wel degelijk. Bij Brouwers zijn zowel een aantal gevallen bekend van mensen die eerder op zoek gegaan zijn naar een vergelijkbare kavel, maar die uitgeweken zijn naar een ander gebied als een aantal mensen die nog steeds naar vergelijkbare kavels zoeken.
