Bêste minsken,
Ut namme fan it gemeentebestjoer fan de gemeente Noardeast-Fryslân winskje ik jim en jim neisten in lokkich, sûn en boppe-al ferbiningsfol 2024 ta.
Ik bin der wiis mei en grutsk op dat wy dizze nijjiersgearsit, dizze nijjiersresepsje tegearre mei de ûndernimmersferienings fan ús gemeente organisearje kinne. Wy dogge dat om’t wy, as jo no ûndernimmer, ynwenner, amtner of bestjoerder binne, mei inoar de skouders der ûnder sette wolle om dizze regio, dizze mienskip fan minsken foarút te helpen. Dizze regio, dêr’t it goed wenjen en wurkjen is, sintraal tusken Ljouwert, Drachten en Grins. Dizze topregio dy’t romte hat en romte jout.
It tema dat wy mei inoar foar dizze gearkomste keazen hawwe is: ferbining. En dat is foar kommend jier in passend tema mei alle útdagingen op nasjonaal en ynternasjonaal terrein. Benammen ek foar ús as gemeente Noardeast-Fryslân. Dit jier is it 5 jier lyn dat dizze nije weryndielde gemeente begûn. It achterlizzende doel fan de weryndieling wie: opskale om tichterby wêze te kinnen. Ik liz dat sa út: Om mei mear amtlik en bestjoerlik fermogen en kwaliteit te ferbinen mei ús ynwenners en ûndernimmers. Wy binne no 5 jier ûnderweis en wy bin der noch net, mar wy komme wol foarút en dêr geane we kommend jier mei fierder. Wy hawwe de amtlike tsjinst sintralisearre yn it ferboude gebou yn Dokkum en wy hawwe ûntflechten mei Dantumadiel. Ik bin der wiis mei dat wy sûnder al tefolle bargebiten amtlik út inoar gean koenen. En ik winskje fanôf dit plak de kollega’s yn Damwâld in protte súkses ta mei harren eigen organisaasje.
De kommende tiid sil by ús it ferbetterjen fan de tsjinstferliening mear sintraal komme te stean. Ek hjirby is de ferbining wichtich, want wy kinne ússels net ferbetterje as wy jim feedback net krije. Wy wolle mei mear fyzje en kwaliteit de ferbining mei jim lizze. Wy bin fan elkoar ôfhinklik, wy hawwe inoar nedich. Want as wy, ynwenners, ûndernimmers en gemeente, net opkomme foar ús regio, dan docht in oar dat net foar ús. Dat is yn dizze hoeke fan it lân ek ús lot, mar tagelyk ek de kâns en ús útdaging. Ek al waait it hjir wol altyd, it komt ús net oanwaaien. Dat hat de oanlis fan de Sintrale As yndertiid wol bliken dien. As men hjir net yn regionaal ferbân as ûndernimmers en gemeenten de skouders der ûnder setten hie, dan hie dy dyk der no net lein.
En dêrom is it tema fan hjoed, it tema ferbining ek sa wichtich. Mei inoar ferbûn wêze en ferbûn fiele is de needsaaklike betingst, foarwearde foar elts minsklik ûndernimmen. Ferbining mei de mienskip, mei minsken fan bûten, nije ynwenners, mei nije generaasjes en foaral mei inoar is fan trochslaandjaand belang.
En dan is der ien ding dat my benammen soargen jout en dat is de ferbining mei it elektrisiteitsnetwurk. En dêrmei de takomst fan ús bedriuwen en yn it ferlingde dêrfan, de sosjaal-ekonomyske takomst fan ús mienskip. Wy hawwe te krijen mei goeie, súksesfolle en tûke ûndernimmers, bygelyks yn Hallum. En wy hawwe Betterwird hjir by Dokkum dêr’t wy nije kavels útlizze foar bedriuwen dy’t hjir al binne en de bedriuwen dy’t hjir nei takomme wolle. Tagelyk wolle de besteande bedriuwen útwreidzje, harren posysje ferbetterje en it produksjeproses ferduorsumje. Mar wat blykt? It elektrisiteitsnetwerk sit sowieso oant 2032 fol. Der is dus no al gjin romte mear foar festiging fan nije bedriuwen of it ferduorsumjen fan de besteande bedriuwen.
Wa’t hjir niis nei dizze tsjerke ta rûn is, is faaks oer de Zijl kaam. Dêr siet earder in slûs om’t de see oant de Djipswâl yn Dokkum ta kaam is. En om de Djipswâl en it kearpunt hinne, steane no noch de eardere keapmanshuzen en it prachtige stedhûs dy’t oantoane dat yn dy tiid de ferbining mei de see de rykdom nei Dokkum ta brocht. Mar yn 1729 kaam de slûs by Dokkumer Nije Silen en ferdwûn de direkte ferbining mei de see en dat betsjutte it teloargean fan Dokkum en de regio. En sa begûn it tiidrek dat wol oantsjutten wurdt as ‘Arm Dokkum’.
Bêste minsken,
As wy der net yn slachje om it elektrisiteitsnetwerk oan te pakken of om alternativen te fersinnen dan moatte wy oer 5 jier yn 2029 miskien wol konkludearje dat wy 300 jier letter, 300 jier nei 1729, wer de selde fouten makke hawwe en op en nij de boat mist hawwe. Want wat de see yn de Gouden tiid foar Dokkum betsjutte, dat betsjut it elektrisiteitsnetwerk foar ús yn de hiele regio no. As ús bedriuwslibben net oansluten wurde kin of de mooglikheid krijt om fan it gas ôf te gean of te ferduorsumjen, dan sil dy bedriuwen lang om let oare keuzes meitsje, de saak slute en nei it plak ta gean dêr’t men wol wis is fan foldwaande netkapasiteit. En dat betsjut dan de deastek foar ús regio. Sa earnstich en tagelyk sa simpel is it. Efkes foar de oarder fan grutte: By de Sintrale As gie it om in ferdûbbeling fan de dyk, as wy fan it gas ôfwolle giet it hjir om in 5 kear sa grut ferlet oan elektrysk dan dat der no levere wurde kin.
Wy moatte dêrom in nije Sintrale As hjir hawwe, net ien fan asfalt en foar auto’s, mar ien fan kabels en trafostasjons foar elektroanen. In nije Sintrale As dy’t net oer it lân giet mar der ûndertroch. Unsichtber, mar ûnmisber foar de takomst fan dizze regio.
Ik wol dêrom de minsken yn Den Haag, it regear mar ek yn de Twadde Keamer, oproppe om mei faasje en foarrang it probleem fan de netkongestje op te lossen. Der moat in nasjonaal Deltaprogramma Elektriciteitsnetwerk komme sadat dit probleem foar dizze, mar ek foar oare regio’s oplost wurdt. Mei spesjale fûnsen, wetlike betingsten en frijstellingen sadat mei faasje dit probleem oanpakt wurde kin. Jierrenlange juridyske trajekten moatte foarkaam wurde. Wetlike beheinings om sels stroom op te wekken en dy oan oaren te leverjen moatte opromme wurde.
Want we kin prate oer wetterstof, wynmûnen en faaks wol hûnderd nije kearnsintrales, mar as wy net it netwurk en de kabels mei de kapasiteit hawwe om de dêrmei opwekke enerzjy nei ús bedriuwen en ús wenningen ta te krijen, dan bliuwt it praat om ‘e nocht. Dan farre de skippen fan ferbining en foarútgong ús op en nij yn dizze regio foarby.
Ik wit net wannear’t der in nij regear is, of dat der überhaupt wol komt dit jier en dat betsjut dat wy net op Den Haag wachtsje kinne. Wy moatte útgean fan eigen krêft. En dêrom is it ek sa goed dat wy inoar hjir moetsje. Want der bin yn dit jier nei hjoed noch 355 dagen oer, 355 dagen om mei inoar te oerlizzen, te kedizen en de swetten út te lizzen. Om plannen te meitsjen, om ús gemeente noch oantrekliker te meitsjen foar nije ynwenners, ús bedriuwen foar nije wurknimmers en ús stêd en doarpen noch oantrekliker te meitsjen foar elkenien. En as ik jim sa foar my sjoch dan sjoch ik dat dy ferbining der is. En dat jout hoop, moed en krêft om mei syn allen ek dy kommende 355 dagen dy’t we noch hawwe yn dit jier der ferbiningsfol foar te gean.
