Het bestuurlijke spel om het voortbestaan van ziekenhuis De Sionsberg in Dokkum bevindt zich in een cruciale fase. Dinsdagmiddag 25 november om half vijf werd de situatie duidelijk voor medewerkers voor Pasana in een in alle haast georganiseerde bijeenkomst in De IJsherberg in Dokkum. Interim-bestuurder Norbert Hoefsmit kondigde daar het op handen zijnde faillissement van de Sionsberg aan, vanwege de opgebouwde schuld van €40 miljoen euro. Deze schuld prijkte echter ook al in 2011 in het jaarverslag van de Sionsberg, door alle kort- en langlopende leningen.
De bank was afgelopen vrijdag degene die de stekker uit de Sionsberg in de huidige vorm wil trekken. Daarna werd er – maandagmiddag om 15.00 – direct een patiëntenstop afgekondigd en kwam de zaak in een stroomversnelling. Met een ‘kil mailtje verzonden vanaf een Iphone’ werd het personeel maandag ingelicht. De uitnodiging voor de bijeenkomst volgde pas later. Dinsdagavond wordt door Hoefsmit het besluit om een faillissement aan te vragen voorgelegd aan de Raad van Toezicht. Daarna ontstaat nog een heel bestuurlijk spel om de toekomst van de Sionsberg.
Salaris nog niet betaald
Omdat volgens Hoefsmit de bankrekeningen van het ziekenhuis werden bevroren, kon het salaris van de Pasana-medewerkers de afgelopen dagen niet worden betaald. Met een faillissement in het vooruitzicht is dinsdag besloten om contact op te nemen met het UWV. Dat is volgens het bestuur een kwestie van dagen. Het salaris van personeel kan dan mogelijk begin volgende week betaald worden via het UWV. Zorggroep Pasana is opgedeeld in twee holdings: cure (De Sionsberg) en care (Pasana Wonen met Zorg). In deze holdings is het personeel ondergebracht. Op basis van samenwerkingsovereenkomsten nemen de onderliggende BV’s het personeel in dienst. Het is op dit moment nog onduidelijk of er voor beide BV’s of voor de bovenliggende stichting faillissement wordt aangevraagd. De Friesland Zorgverzekeraar had bij het aankondigen van het faillissement al wel een stichting Continuïteit Zorgverlening Friesland opgericht voor het ‘care’-gedeelte. Deze tak van Pasana was eerder nog winstgevend. opgericht. Met deze zogenaamde vangnetstichting wordt er voor gezorgd dat de ouderenzorg van De Pasana Zorggroep wordt behouden.
Strijd tussen medische staf en bestuurders
De stichting Zorggroep Pasana is op 1 januari 2007 opgericht. De zorgketen is ontstaan uit een fusie van Talma Sionsberg (ziekenhuis De Sionsberg en verpleeghuis De Waadwente in Dokkum en verpleeghuis Talma Hûs in Veenwouden), Stichting Zorgcentra Dongeradeel (Zorgcentrum Dongeraheem in Dokkum, zorgcentrum Spiker in Ternaard en zorgcentrum De Skûle in Metslawier), Zorgcombinatie Ameland (zorgcentrum De Stelp) en zorgcentrum Talma Hoeve in Veenwouden. Al jarenlang is er als het ware een strijd gaande tussen de bestuurders van het ziekenhuis en de medische staf. De geldzorgen bij Pasana begonnen met een tekort van bijna 1,3 miljoen euro op de jaarrekening 2007. Een fors deel van dat verlies was toen te wijten aan ruziënde bestuurders. De twee zorgbestuurders Bram Pruis en Emmo Koetje, stapten in 2008 jaar met ruzie op. De ontslagvergoeding van 900.000 euro kwam bovenop hun salaris over 2007: 187.505 euro voor Pruis en 167.896 euro voor Koetje.
Bestuurder zorgt voor ingrijpen inspectie
Ook in 2011 faalden de toenmalige bestuurders in het besturen van De Sionsberg. Niet alleen liepen de verliezen op, het liep in Dokkum dermate uit de hand dat de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) het ziekenhuis op vrijdag 27 mei 2011 onder verscherpt toezicht stelde. De inspectie had onvoldoende vertrouwen in de kwaliteit en resultaten van de bestuurlijke maatregelen die tot dan toe door de Raad van Bestuur waren genomen om de patiëntveiligheid te verbeteren. De bestuurder had verzuimd maatregelen te treffen om de cardiologische zorg te verbeteren. In een visitatierapport van de Nederlandse Vereniging voor Cardiologie van februari 2009 werd al geconstateerd dat er een zeer moeizame samenwerking was tussen de vakgroep cardiologie enerzijds, en de bestuurder, overige medisch specialisten en medewerkers in het ziekenhuis anderzijds.
Kwart miljoen voor Krappel in 2012
Dit ingrijpen zorgde opnieuw voor een flinke financiële aderlating. Bestuurder Christian Krappel moest vertrekken en was in 2012 slechts twee maanden voor Pasana actief, maar ontving door allerlei doorbetalingen en bonussen nog een kwart miljoen euro van de zorggroep waar ook het ziekenhuis onder valt. De Sionsberg ging door, maar in afgeslankte vorm. Alle negatieve publiciteit zorgde voor een daling van de patiëntenstroom. Daardoor en door alle hoge salarissen van bestuurders en schulden uit het verleden liepen de problemen alleen maar verder op. Peter Littooij begon halverwege 2012 als bestuurder bij Ziekenhuis Nij Smellinghe. Onder zijn leiding werd de fusie in gang gezet met Zorggroep Pasana.
Geen jaarrekening 2013
Littooij ging vanaf 1 oktober aan de slag als lid van de Raad van Bestuur van het Martini Ziekenhuis in Groningen. In verband met de fusie met ziekenhuis Nij Smellinghe in Drachten worden op dit moment de huidige bestuurders en de directie niet op de website vermeld. Wat de kosten van dit personeel in 2013 en 2014 is geweest, is nog niet te herleiden omdat de jaarverslagen over die jaren nog ontbreken. Dat mag. Vanwege algehele problematiek rondom onzekerheden in de jaarrekening van ziekenhuizen, waardoor de externe accountants geen goedkeurende verklaring kunnen afgeven, hebben alle Nederlandse ziekenhuizen uitstel gekregen voor het goedkeuren en indienen van de jaarrekening over boekjaar 2013. Uiterlijk 15 december 2014 moeten de jaarcijfers over 2013 worden gepubliceerd.
Cruciale fase en mogelijke doorstart
Als het faillissement wordt uitgesproken, ligt het cruciale punt in de toekomst van de Sionsberg de komende tijd vooral bij de curator. Die zal niet alleen duidelijk moeten maken hoe hoog de schuldenberg van de Sionsberg nu daadwerkelijk is, maar ook een belangrijke rol hebben in een eventuele toekomst. De medische staf van de Sionsberg heeft om die reden al een brief naar de rechter gestuurd, met daarin hun plannen voor een eventuele doorstart. De plannen van de artsen werd op een tweede bijeenkomst met medewerkers van met name de Sionsberg toegelicht. Een team van juristen en economen staat de artsen bij. Ziekenhuis Nij Smellinghe zal niet blij zijn met die plannen. Het ziekenhuis stak naar eigen zeggen 15 miljoen euro in de Sionsberg en wil een deel van dat geld terug hebben. Er loopt bijvoorbeeld een lening van stichting Ziekenhuis Nij Smellinghe aan Stichting Zorggroep Pasana met een rentepercentage van 2,543%.
Medische staf heeft reële plannen
In de plannen van de medische staf wordt ziekenhuis de Sionsberg een anderhalvelijns centrum. Ouderen kunnen er terecht voor diagnose en behandeling. Daarnaast ondersteunt het anderhalvelijnscentrum huisartsen bij diagnostiek en behandeling van hun oudere patiënten. Opname in het ziekenhuis of verpleeghuis kan daarmee uitgesteld worden of is zelfs helemaal niet nodig. De staf wil het AODA in Dokkum (de Acute Opname en Diagnostiek Afdeling) tevens openhouden. Die kost geld – zo’n 500.000 tot 1 miljoen euro per jaar – maar in de nieuwe opzet van de artsen is daar geld voor. Verder blijft de polikliniek open, komt er een ‘shortstay’ met 20 bedden en willen de artsen een operatiekamer openhouden en upgraden. Voor het plan is niet alleen een private investeerder gevonden, de artsen steken ook zelf geld in de nieuwe opzet van het ziekenhuis en hebben verschillende bedrijven bereid gevonden om er in te investeren. Daarnaast zijn er plannen om aandelen uit te geven.
Veel onduidelijkheid onder personeel
Onder het personeel heerste nog veel onduidelijkheid over hoe er met patiënten van de Sionsberg om moet worden gegaan. Bestuurder Hoefsmit was daar dinsdagmiddag ook niet op gefocust. De bewoners van alle verzorgingshuizen ontvangen op woensdag wel een brief met informatie. Met het ziekenhuis leek de bestuurders zich ook veel minder te bemoeien. Toch zijn er plotseling wel afspraken gemaakt over patiënten die moeten worden opgenomen. Voorzitter Jan Leendert Brouwer van de medische staf van ziekenhuis De Sionsberg was daar dinsdagmiddag niet over te spreken. Dat gold ook voor het optreden van Hoefsmit in De IJsherberg: “ik heb een echte snik, die is niet geacteerd. Het afschuiven van patiënten kan niet”, aldus Brouwer. Door de opnamestop worden patiënten nu niet in Dokkum opgenomen, maar naar ziekenhuizen in Leeuwarden en Drachten vervoerd. Wie van de beide partijen het dichtst bij de patiënten stond werd dinsdag direct duidelijk. Dokter Martijn Möllers reageerde via Twitter nog gewoon op patiënten met vragen en afspraken. “Jazeker! Koffie staat klaar en de dokter heeft zoals altijd de volledige aandacht! #continuiteitvanzorg.”
De Friesland zorgverzekeraar
Op dinsdagavond zou er overleg plaatsvinden tussen ondernemers uit Noordoost Friesland en partijen uit de zorg. Zowel Diana Monissen, de voorzitter van de Raad van Bestuur van de Friesland Zorgverzekeraar als ook de heer Norbert Hoefsmit, voorzitter a.i. van de Raad van Bestuur van Nij Smellinghe en van de Pasana groep zouden hierbij aanwezig zijn. Op donderdag vindt er een zorgmanifestatie plaats in De IJsherberg in Dokkum, die door De Friesland en partners georganiseerd is. Dinsdagmorgen liet de zorgverzekeraar weten dat deze bijeenkomst gewoon door zou gaan, mogelijk met een aangepast programma. De medische staf was van de bijeenkomst op dinsdagavond op de hoogte en overwoog om hierbij aan te schuiven.
Bij de bijeenkomst dinsdagmiddag in De IJsherberg waren officieel ook geen journalisten welkom. Enkele van hen wisten de zes man tellende beveiliging te ontwijken en de bijeenkomst bij te wonen. Op woensdagmorgen vindt er pas een persconferentie plaats die vanuit Nij Smellinghe wordt georganiseerd. Daar zijn alleen journalisten die een perskaart en identificatie kunnen tonen welkom. Het bestuurlijke spel rondom de Sionsberg speelt zich echter al veel langer af buiten het zicht van cameraploegen, personeel en journalisten. Dat zal ook de komende tijd ongetwijfeld zo blijven.
