Van de Middelbare school herinner ik me nog steeds het toneelstuk “Herr Biedermann und die
Brandstifter” (Mijnheer Braafman en de brandstichters). Het stuk gaat over een braaf, tevreden burgerechtpaar in hun geriefelijke woning en twee onbekende daklozen die met hun slimme praatjes onderdak krijgen bij het echtpaar. Maar de “gasten” gaan zich almaar brutaler gedragen en brengen allerlei brandbare materialen naar binnen om op het laatst het huis en het echtpaar in brand te steken. Herr Biedermann probeert steeds de dreiging te ontkennen en te bagatelliseren om zijn ongerustheid te bezweren en wordt zo het slachtoffer van de brandstichters.
Als voorbereiding op het toneelstuk werd vooraf de tekst in de klas hardop voorgelezen door ons
leerlingen. Toen mijn vriendin aan de beurt was las zij over één brandstichter, die via een ladder de
slaapkamer van het echtpaar binnendringt, waarop de vrouw verschrikt uitroept: ein Mann im Fenster. Maar mijn vriendin was de draad van het verhaal kwijt en sprak vol enthousiasme: ha, ein Mann im Fenster. De Duitse leraar en een paar oplettende leerlingen barstten in lachen uit. Dat moment herinner ik me nog steeds en waarschijnlijk daarom ook “Herr Biedermann und die Brandstifter”.
Het stuk is geschreven door de Zwitser Max Frisch en in 1958 voor het eerst uitgevoerd. De schrijver heeft hiermee de lafhartige houding van de brave burgerij willen aantonen tijdens het opkomende nazisme. In deze tijd is er een ander groot gevaar dat ons bedreigt. En dat is de snelle opwarming van de
planeet. Bij de ontkenning en bagatellisering van onweerlegbare feiten zie ik Heer Biedermann voor
me. Ik hoop dat de afloop van de klimaatcrisis niet zo desastreus zal zijn als in het toneelstuk. Ik
hoop dat daadkracht en moed het winnen van gemakzucht en slapheid.
Lieke Zuidema
Voorzitter stichting Elkenien Grien
