Er is een start gemaakt met de voorbereidende werkzaamheden voor Stadsdock: aan de noordwestkant van Dokkum wordt in 2021 begonnen met (de eerste fase) van de bouw van tien ruime twee-onder-een kapwoningen aan de Dokkumer Ee. Dit nieuwbouwplan krijgt een nieuwe straat met de naam ‘Leppa’. Hoe en door wie is deze nieuwe naam bepaald? De redactie van in-dokkum ging op onderzoek uit naar de achtergrond van de ‘Leppa’ en de kwam uit bij de Commissie Naamgeving.

Commissie Naamgeving
Voor de gemeenten Noardeast-Fryslân en Dantumadiel bestaat sinds maart van dit jaar de Commissie Naamgeving. Deze commissie is ingesteld door de colleges van burgemeester en wethouders en bestaat uit acht vertegenwoordigers uit de gemeentes, waarbij vooral de historische kennis van hen een criterium was. De commissie heeft een adviserende rol – op het gebied van naamgeving van woonplaatsen, openbare ruimten (bijvoorbeeld wegen, bruggen, wateren, wijken), maar ook gemeentelijke gebouwen en bouwwerken – richting het college. Een uiteindelijke naam wordt door het college vastgesteld.

De grootste bezigheid van de Commissie Naamgeving bestaat momenteel uit het zoeken naar verklarende ondertitels bij het vervangen van straatnaamborden: veelal staan daar namen op waarbij het niet duidelijk is waar de naam vandaan komt. De commissie heeft als taak een korte bondige verklaring hierbij op te stellen. Bij de advisering omtrent een nieuwe naam is, zo mogelijk, toetsing bij dorpsbelang of wijkraad uitgangspunt. De commissievergadering en advisering is vertrouwelijk totdat de colleges de naam hebben vastgesteld.

Wanneer er – zoals in het geval van Stadsdock – een nieuwe straat ontstaat, wordt er een naam bedacht door de Commissie Naamgeving. Verschillende voorstellen van de commissieleden worden middels discussies met elkaar besproken, waarbij de commissie ambtelijk door de heer Marcel Terpstra van de gemeente Noardeast-Fryslân wordt ondersteund.

Ontstaan van straat naam ‘Leppa’*
Westelijk van Dokkum lag in de Dokkumer Ee de Leppasluis. Deze sluis regelde het afstromen van overtollig water naar de Lauwerszee. Eerst lag de sluis vlakbij waar Stadsdock nu gebouwd wordt. Later is de sluis naar het centrum van de stad verplaatst en kennen we die sluis nu als de Zijl tegenover het stadhuis.

De Leppasluis was onderdeel van de Leppa: een zeer oude Friese organisatie die is ontstaan in een ver verleden. De oudste oorkonde waarin de Leppa wordt genoemd is uit 1392, maar de organisatie moet ouder zijn, wellicht uit het eind van de twaalfde of het begin van de dertiende eeuw. De naam Leppa heeft mogelijk een relatie met het oud-Engelse woord ‘kaeppa’ dat district of deel betekent. Lang werd gedacht dat de Leppa het  oudste waterschap van Nederland was, maar die veronderstelling is onjuist gebleken. De Leppa was weliswaar gericht op veiligheid en waterbeheer, maar was geen echte waterschap. Het was een territoriaal samenwerkingsverband van een paar van de oudste grietenijen uit Oostergo. Toch had de Leppa wel rechtsmacht: de rechtsregels en bepalingen daarvan, het Leppariucht, waren neergelegd in de Leppawilkerran. Het samenwerkingsverband speelde niet alleen een belangrijke rol bij de verdediging tegen opdringen water (bij Boarn en Mûzel), maar ook bij het regionaal waterbeheer bij de aanleg van vaarwegen.

*Informatie afkomstig uit Friese landsdelen: OOSTERGO, door Hans Koppen.