Ik loop der al un skòft met om, mar ut mut mij an ut begin fan ut nije jaar tòg fan ut hart: der binne raadsleden in oans moaie, nije gemeente dy’t kerk en staat skeiden houwe wille en dêrom teugen un raadsaal in de Bonnefatiuskerk fan Dokkum binne.
Se wille nyt allenug roomser dan de paus weze, mar hale òk ut ferskil tussen un institút en un gebouw deurmekaar. Se hewwe dit jaar gyn Sinteklaas fierd en se geve nooit gyn euro’s út met “GOD ZIJ MET ONS” op’e rand: dan skeide je kerk en staat nameluk òk nyt…
Skeiding fan kerk en staat betekent in’e praktyk feral dat elk syn eigen saken regelt en dat de ien him nyt met de ander bemoeit. Dat het te maken met gelike behanneling, frijhyd fan godsdiënst en met oanze wet, dy’t boven de religy staat, mar nyt met ut gebrúk fan gebouwen of de saal wêr’t jou fergadere!
Nutterd en ik ferbaze oans mateloas over de slappe argumenten dêr’t oans magistraat un nije raadsaal – op ut dak fan hur feul te hoge blokkedoas in oans stadsje – naar sichself toeprate wil: “Un raadsaal mut altyd beskikbaar weze en kinne en wille wij dêrom nyt dele met anderen!” Tussen frijdagsmòrgens en maandagsmòrgens is ut gemeentehús útstorven en hew ik nòg nooit un ambtenaar of raadslid op kantoar betrappe kinnen, dus gyn probleem tòg at ‘er sondags un kear kerkt wurdt in su’n raadsaal-kerke? Dêr kinne je tòg met elkaar afspraken over make?
Kerkgenoatskappen kinne trouwes òk in heel kleine groepen en in heel kleine rúmtes bij elkaar komme, su’t de roomsen dat jarenlang deen hewwe toen hur geloof tussen 1580 en 1853 in Nederland – en òk Dokkum – offisjeel ferboaden war. Toen kerkten se in hur skúlkerkje an de Koaningstraat. En toen ut na 1853 wear in’t openbaar mòcht, wúden se dat elk ut wete sú òk en lieten se op de Bargemerk nyt allenug de groatste, mar òk de moaiste kerk fan de stad delsette – deur ien fan de bêste arsjitekten fan dat moment. Met un toaren dy’t boven allus útsteekt: hier binne wij wear!
Ont-suiling en ontkerkeluking hewwe der ondertussen foar sorgd dat der amper mear kerkt wurdt in al disse moaie, kultuurhistoaryske gebouwen. Oans regering het lagere overheden dan òk dringend oproepen om na te denken over wat wij met al dy faak monumintale kerken doën wille en hoe wij se miskien un andere funksy geve kinne. Dy siën de bui al hangen… Ut plan om in Dokkum un raadsaal in de Bonnefatiuskerk te maken fyn ik “out of the box” – om ut mar us in moai Nederlâns te sêgen.
Wij mutte oans goëd bedenke wat wij over un paar jaar doën wille met al dy kerkeluke gebouwen en monuminten, dêr’t steeds minder mênsen gebrúk fan make sille. Nou en in de toekomst. De gerifformearde Oasterkerk is un goëd foarbeeld fan hoe’t je su’n gebouw in de stad behouwe kinne. De Bonnefatiuskerk kin un twiede wurde… Want wat at over twintug of dertug jaar de toren fan de roomse kerk fan bouwfallegens op ut gemeentehús dondert? Hoe wille wij kerk en staat dan nòg skeide?
Wilstou reageare? Da ’s moai, mar in ut Dokkumers graag! Myn grammatika is òk nyt perfekt en dou hest ien foardeel: der is gyn faste nòrm foar ut Stads, dus skryf su ast’ praatst!
warner.b.banga@knid.nl
