In de rubriek ‘Ondertussen bij’ nemen we een kijkje bij bedrijven in Dokkum of Dokkumer ondernemers. Soms hebben ze nieuws, soms openen ze deuren die anders gesloten blijven en af en toe vertellen ze een verhaal dat bij het ‘grote publiek’ niet bekend is. In deze editie nemen we wederom een kijkje bij Zuivelcoöperatie ZUCO U.A.

Foto: Visit Wadden, de producten van ZUCO zijn onderdeel van ‘Leven van het Wad’

Op 1 februari 2019 opende Zuivelcoöperatie ZUCO de deuren van de kleinschalige zuivelmakerij in het centrum van Dokkum. In de twee jaar daarna is er veel gebeurd bij dit bedrijf. Na een zeer succesvolle start met de productie en verkoop van hun ambachtelijk en verse producten op De Zijl, werd tijdens de coronacrisis besloten om met de winkel in Dokkum te stoppen en de dagproductie te verhuizen naar de boerderij in Sibrandahûs. Hier staan en grazen de ZUCO-koeien. Omdat ZUCO hier uit haar jasje groeit, verhuist de dagproductie deze week naar B&G Foodfactory in Surhuisterveen.

Sluiten van de winkel
Terug naar maart: het coronavirus laait op in Nederland en ook ZUCO staat die eerste maand ‘stil’. “Terwijl we de winkel gesloten hadden liepen de kosten wel gewoon door in het voorjaar. Gelukkig volgde er een hele goede zomer waarmee we het financiële gat van maart hebben kunnen dichten. Na de zomervakantie was die corona-uitbraak in Dokkum en waren ook wij gedwongen de deuren opnieuw te sluiten. We waren de grip kwijt en dat zou ons als jong bedrijf de kop kunnen kosten. ZUCO houdt vast aan een breed concept waar alles aan elkaar geschakeld is, van elkaar afhankelijk is, én we zijn zuinig op ons geld wat we vooral beschikbaar willen houden voor groei en ontwikkeling van ons concept”, legt Hessel Jan Sinnige uit over de vrij plotselinge keuze om te stoppen met de winkel in Dokkum. Naast Hessel Jan zijn er nog drie eigenaren van de coöperatie: Sander Wijnstra –voornamelijk bezig met productontwikkeling– en Eric Jansen –verantwoordelijk voor de koeien.

Corona bracht evaluatiemoment
In Dokkum werd door middel van de winkel én de entourage een prachtig merk neergezet. “Die etalage hebben we echt nodig gehad om te vertellen waar we met ZUCO voor staan. Hoe we dagelijks met de trekker en een tank vol melk van de boerderij naar de stad reden voor de zuivelproductie. We hadden alleen het grote succes van de winkel niet verwacht! Ons plan was om 20-30% van onze producten via de ‘voordeur’ (de winkel) te verkopen en de andere ca 70% via de business-to-business. Het enthousiasme van de klanten en het succes van de winkel overrompelde ons eigenlijk. We waren meer bezig met ‘winkeltje spelen’ en alles wat daarbij komt kijken, dan met ons onderscheidende concept: van bodem tot culinair”, vertelt Hessel Jan. En dus werd er, sneller dan gepland, een koerswijziging doorgevoerd. “We kunnen ons nu weer richten op de dingen waar we goed in zijn!”

Verhuizing van de dagproductie
Direct na die snelle beslissing werd de dagproductie overgeplaatst naar de boerderij in Sibrandahûs. Een tijdelijke oplossing omdat ze ook hier tegen allerlei grenzen aanlopen. “Wij willen maximaal een koe per hectare huisvesten, en daar worden we op deze locatie te groot voor. De koeien hebben meer ruimte nodig en dus verplaatsen we de koeien naar Ried nabij Peins en verhuist de dagproductie naar B&G Foodfactory in Surhuisterveen. Onze ijsproductie was daar al naar toegegaan en nu gaat de zuivel ook over. Wij brengen de melk, onze werkprotocollen, receptuur en begeleiding en zij verwerken dat in hun machines tot ZUCO-producten. B&G Foodfactory is er veel beter op ingericht om op te schalen. Zij hebben de mensen én de machines”, aldus Hessel Jan. Over de verhuizing van de koeien licht Hessel Jan toe: “Wij kunnen het aantal koeien in Ried verdubbelen naar veertig tot vijftig stuks. We houden de gehele zuivelketen energieneutraal en circulair: we benutten zo veel mogelijk vanuit de keten. Precies zoals dat bij ons concept past.”

Van bodem tot culinair
Over dat concept, wat de coöperatie zo belangrijk vindt, legt Hessel Jan uit: “Wij willen alles in eigen hand houden. Van de bodem tot onze culinaire producten. Immers: als de basis en de bodem goed en gezond is, proef je dat terug in het eindproduct. Daarom vinden we het belangrijk om alles kleinschalig te houden en zelf de regie te behouden. Die kleinschaligheid per locatie is belangrijk zodat de mensen (of boeren) blijven begrijpen wat er gebeurt. Daarnaast willen we niet andere boeren vragen of ze ‘zo en zo’ met de koeien om willen gaan. Nee, wij willen zelf de rassen en het soort voer bepalen. Omdat wij als coöperatie alle schakels van de keten ‘van bodem tot culinair’ vertegenwoordigen, is het mogelijk om overal onze zienswijze en strategie toe te passen.”

Zucologische plannen
En met dat concept willen de mannen van Coöperatie ZUCO een grote verandering in de agrarische sector te weeg brengen. “Grote veranderingen én perspectieven voor de zuivelketen. We worden momenteel op de voet gevolgd door allerlei schakels in die keten. Onze producten zijn de duurste producten in de schappen, toch zijn de klanten bereid daarvoor te betalen. Wij laten de klant -de gebruiker- betalen, niet de natuur. Door deze eerlijkere prijs creëren we perspectief voor een duurzame zuivelketen”, zegt Hessel Jan. Op de vraag of bij dat zucologische plan ook nog plek voor Dokkum is zegt hij: “ZUCO groeit hard en we richten ons steeds meer op het midden van Nederland. De link naar Dokkum zal er altijd blijven: de producten zullen altijd in de schappen van Dokkum te vinden zijn en er wordt momenteel gekeken naar een zichtlocatie in de binnenstad. Wordt vervolgd…”, lacht Hessel Jan.