Onder de naam ‘De diepte in’, publiceert online stadskrant een reeks achtergrondverhalen over uiteenlopende onderwerpen. Deze editie: het verdwijnen van de winkelruimte rondom de Markt tot het appartementenplein van nu.
Terwijl de herinrichting van de Markt in volle gang doorgaat, is rondom het Dokkumer plein goed te zien welke ontwikkeling het vastgoed rond de Markt heeft doorgemaakt. Nagenoeg alle winkels rondom het plein zijn verdwenen; bijna allemaal hebben ze plaatsgemaakt voor appartementen en in een enkel geval voor kantoorruimte. Het centrumgebied voor detailhandel is in de recente bestemmingsplannen verkleind en hoewel door de komst van de IJsfontein de beweging op en om het plein toeneemt, zijn nieuwe winkels ook niet meer toegestaan.
Nieuwbouw
Donderdagmiddag 21 februari 2008 werd op de Markt in Dokkum het startsein gegeven voor een nieuwbouwcomplex aan de Markt in het centrum van Dokkum. Toenmalig wethouder Tytsy Willemsma van de gemeente Dongeradeel en regiodirecteur van WoonFriesland Jacoliene Maat gaven het officiële startsein voor de bouw. Het nieuwbouwcomplex, tussen de Grote Kerk en het toenmalige VVV-kantoor op de Markt, kreeg op de begane grond 350 vierkante meter winkelruimte en zeven appartementen op de verdieping.
Mozaïekvloer
De ontwikkeling van dat gebouw heeft heel wat voeten in de aarde gehad. Letterlijk, vanwege het archeologische onderzoek dat verricht moest worden voordat met de bouw gestart kon worden. Het onderzoek is uitgevoerd in september 2007. Bij de opgraving zijn muurresten en een mozaïekvloer aangetroffen die waarschijnlijk behoorden tot het kloostergebouw uit de 13e eeuw dat daar gestaan heeft. In het winkelgedeelte kwam op de plaats van de mozaïekvloer een glazen plaat. De vloer zou daarmee in het zicht blijven voor het winkelend publiek. Zover kwam het niet. Geen van de 350 vierkante meters werden verhuurd en de winkelruimte stond vervolgens jarenlang leeg.
D-structuur
De gemeente Dongeradeel werkte voor een deel het verdwijnen van de in totaal ruim 700 vierkante meter winkeloppervlakte in de hand. Zo werd er samen met de Lauwerslandgemeenten besloten eind 2012 de samenwerking met VVV Lauwersland per 1 januari 2014 te beëindigen. Dat zorgde voor het verdwijnen van het VVV-kantoor en de ANWB-winkel uit Dokkum. Op 13 november 2013 werden de plannen voor de binnenstad van Dokkum gepresenteerd. Volgens marketingdeskundige Jan Coehoorn lag het geheim van Dokkum besloten binnen de bolwerken. Vanaf dat moment wordt er primair ingezet op het versterken van een kleiner kernwinkelgebied, waar de Markt geen deel meer van uit maakt. In de binnenstad visie van 2015 wordt dit definitief. Het kernwinkelgebied wordt vastgelegd in de D-structuur: de Breedstraten, de Hoogstraat, Waagstraat en de Diepswal.
Verbouw tot appartementen
De visie en de veranderde detailhandel zorgen ervoor dat de vastgoedeigenaren hun koers wijzigen. In juni 2015 wordt er een omgevingsvergunning aangevraagd voor de verbouw van Op de Fetze 5 en Markt 2A en 2B – de nooit gebruikte winkelruimte – tot 3 appartementen. Later dat jaar wordt ook voor het voormalige VVV-kantoor een vergunning aangevraagd om het pand te kunnen verbouwen tot twee appartementen op de verdieping en kantoorruimte op de begane grond. De vergunningen worden verleend door de gemeente en de winkelruimte verdwijnt daarmee definitief. Op 25 en 26 januari 2016 wordt een archeologische begeleiding uitgevoerd tijdens graafwerkzaamheden bij het leggen van leidingen aan de Markt voor de appartementen. De geul grenst namelijk aan het terrein, waar onder andere een graf en een deel van een mozaïekvloer is gevonden. Sinds 2017 worden de appartementen bewoond.
Schoenenzaak
Bij de gemeente Dongeradeel kwam recent ook het verzoek binnen voor het wijzigen van de bestemming van Op de Fetze 11, een van de laatste winkels die aan de Markt lag. Daar was Beckers Schoenen gevestigd, maar die winkel hield op te bestaan. Hoewel de bedoeling in 2008 nog anders was, moest de winkel de laatste jaren aan de Op de Fetze alleen doorbrengen. Aan het lage gedeelte van de Markt waren nog twee winkels gevestigd: Charles Vögele en de schoenenzaak. Modeketen Vögele ging failliet, maar maakte ook in Dokkum een doorstart en ging verder als Miller en Monroe. Dat is nu de laatste winkel die nog aan de Markt gevestigd is. In maart 2016 werd ook de bestemming van het winkelpand aan de Markt 14, naast Miller en Monroe gewijzigd van winkelpand naar appartementen. Ook deze winkel, eerst in feestartikelen en kledingverhuur, later alleen kleding, hield op te bestaan. De voormalige schoenenzaak wordt nu ook verbouwd tot appartementen. Vanaf januari 2019 moeten de vier appartementen beschikbaar zijn.
Herinrichting
Op het hoge gedeelte van de Markt zijn ook volop ontwikkelingen gaande. Van Sinderen Interieurs stopte aan de Markt en gaat op een andere locatie verder. De uitbater van hotel en restaurant De Abdij hield het aan het begin van dit jaar voor gezien. Dat had vooral te maken met een conflict met de huurbaas. De beide panden zijn inmiddels verkocht en over een nieuwe bestemming wordt nu nagedacht. In het karakteristieke pand waarin Van Sinderen gevestigd was, is detailhandel nog mogelijk. De komst van de IJsfontein en de herinrichting van de Markt in het kader van Leeuwarden Kulturele Haadstêd 2018 pakken voor Dokkum in eerste instantie nog niet heel positief uit. De fontein wordt pas aan het eind van dit jaar geplaatst en ook de herinrichting duurt veel langer dan gepland, waardoor toeristen tot nu toe vooral een bouwput zagen.
Knus rustpunt
Op de herinrichting van de Markt is zichtbaar niet bezuinigd. Natuursteen, tal van bankjes met licht strips, verlichting op vier verschillende hoeken, bomen die al redelijk wat jaren oud zijn en worden uitgelicht en de contouren van de voormalige Abdijkerk in de bestrating verwerkt. De herinrichting kost in totaal €2,4 miljoen euro. De aanleg van 28 nieuwe parkeerplekken aan de noordzijde van het plein is al helemaal klaar en ook de rest van het plein is bijna af. Een winkelplein is het nooit geworden, maar na 2018 krijgt Dokkum wel een prachtig en knus plein dat vooral als rustpunt dient en waar gewoond wordt.
