Wie wel eens langs de Grote Kerk in Dokkum wandelt, kent hem vast: de statige moerbeiboom die naar schatting al 245 tot 295 jaar oud is, waarmee hij één van de oudste van Europa is. De boom is een herkenningspunt, geliefd bij voorbijgangers om zijn robuuste, bijna schilderachtige vorm en zijn historische uitstraling. De boom heeft hartvormige bladeren én kleine donkere besjes die hij ieder jaar in overvloed draagt. Maar dit jaar viel er iets bijzonders op: de boom had opeens veel minder vruchten dan gewoonlijk.
Een boom met geschiedenis
De moerbeiboom is niet zomaar een sierboom. Ooit werden (witte) moerbeien in China geplant vanwege de zijderups, die dol is op de bladeren. Hoewel die zijde-industrie in Friesland nooit van de grond kwam, bleef de boom achter als stille getuige van vroegere experimenten. Onze zwarte moerbei heeft eeuwenlang de geschiedenis van Dokkum gezien en gevoeld: als hij toch eens kon praten... De boom bij de Grote Kerk geldt inmiddels als een levend monument en trekt in de zomer vaak veel bekijks van toeristen en buurtbewoners.
Dit jaar schaarste in plaats van overvloed
Waar de straatstenen voorgaande zomers vaak bezaaid lagen met gevallen vruchtjes, bleef het dit jaar opvallend schoon. “Normaal moet je oppassen waar je loopt, maar nu kon je met witte schoenen onder de boom lopen”, vertelt Dirk Osinga, vrijwilliger bij de Grote Kerk. Sommigen vroegen zich bezorgd af of de boom misschien ziek was.
Mogelijke verklaringen
Wat de reden is dat de boom dit jaar weinig besjes droeg, blijft een raadsel. De lente was droog, maar er waren wel iets meer vorstdagen dan gemiddeld. Ook kan een oude boom een zogenoemd “rustjaar” houden: na een overvloedige productie neemt hij een seizoen gas terug om zijn krachten te sparen. Daarnaast spelen insecten en bestuiving een rol; als er minder bijen actief zijn in de bloeitijd, heeft dat direct gevolgen voor de vruchtvorming.
Een vleugje mysterie
“Toch voelt het voor veel inwoners alsof de boom iets geheimzinnigs met zich meedraagt. In een stad die bekendstaat om wonderen en legenden, past het beeld van een moerbeiboom die plots minder geeft daar misschien wel goed bij. Misschien is het gewoon de natuur, misschien ook een stille boodschap om ons weer even te laten kijken naar de details van ons dagelijks leven”, aldus Osinga.
Volgend jaar weer anders?
Of de boom volgend jaar weer rijkelijk met besjes behangen zal zijn, weet niemand. Hoe dan ook blijft de moerbeiboom vooral een stille blikvanger in de binnenstad en een geliefd stukje groen naast de Grote Kerk. En wie weet smaakt de eerstvolgende bes des te zoeter na een jaar van gemis. Maar misschien is het gemis van de paarse vlekken dit jaar voor menig voorbijganger eerder een opluchting dan een teleurstelling…
