De historische binnenstad van Dokkum kent tal van bijzondere plekjes met een goed verhaal. Zowel binnen als buiten de binnenstad zijn de afgelopen jaren gebouwen gesloopt, opgeknapt of nieuwgebouwd. In-Dokkum.nl duikt in de rubriek ‘Dokkum toen en nu’ de geschiedenis in. Waarom heeft een straatnaam die naam gekregen? En wat stond er vroeger op de plek van wat er nu staat? In deze editie: De Titus Brandsmastrjitte, een straatnaam vernoemd naar de pater Titus Brandsma.
Anno Sjoerd Brandsma
Titus Brandsma werd in 1881 geboren in Oegeklooster vlakbij Bolsward. Hij werd geboren onder de naam Anno Sjoerd Brandsma. Op 11-jarige leeftijd vertrok hij naar een middelbare school in Brabant. Hij voelde zich aangetrokken tot de orde der Carmelieten en trad daar in 1885 in. Hij nam daar zijn vaders naam “Titus” (de leerling van St. Paulus) aan en studeerde filosofie en theologie. In Rome behaalde hij de doctorsgraad in de filosofie en vervolgens werd hij tot hoogleraar benoemd aan het toenmalige grootseminarie van de paters Carmelieten te Oss. In 1923 volgde zijn benoeming tot professor in de geschiedenis van de wijsbegeerte aan de Katholieke Universiteit van Nijmegen. Ondanks een zwakke gezondheid was hij op vele fronten van het geestelijk en maatschappelijke leven actief. Zo deed hij onder ander zeer veel voor de bevordering van de Friese cultuur en voor de katholieke journalistiek en het onderwijs.
Protest
Toen in 1941 de kranten verplicht werden advertenties van de N.S.B. op te nemen, schreef Titus Brandsma daar, in opdracht van aartsbisschop Mgr. dr. J. de Jong, een protest tegen. Hij riep de kranten, die zich katholiek wilden blijven noemen, op om de N.S.B. in hun krant te weigeren. Het directe gevolg was zijn arrestatie op 19 januari 1942 en gevangenzetting in Scheveningen. Na enkele overplaatsingen kwam hij uiteindelijk terecht in het concentratiekamp in Dachau waar een kamparts de door martelingen verzwakte pate Titus op 26juli met een spuitje afmaakte.
Eerbetoon
In Dokkum was Titus Brandsma vooral voor Bonifatius’ nagedachtenis actief. Nadat hij in 1924 had deelgenomen aan de eerste pelgrimage naar Dokkum van Friese priesters, hoorde hij tot de oprichters in 1925 van de Broederschap van de H.H. Bonifalius en Gezellen. Deze beijverde zich met succes voor de bevordering van de bedevaart en de totstandkoming van het Bonifalius-heiligdom. Bij dat alles speelde Titus Brandsma een belangrijke rol. Het was pater Titus die in 1936 contact opnam met kunstenaar Jacq. Maris om te komen tot het plaatsen van 14 kruisweg-staties in het processiepark; de laatste statie werd in 1949 geplaatst. Het beeld, van Natasja Bennink, moet gezien worden als een eerbetoon aan de bemoeienis en het enthousiasme van Titus Brandsma met de Dokkumer bedevaarten en de bouw van deze kapel. Dit werk is weliswaar een beeld van Titus Brandsma, maar tegelijk een geestelijk portret van een mens die direct verwijst naar zijn God. De armen uitgestrekt om de medemens te helpen, de ogen als van een man van Smarten.
Titus Brandsmastrjitte
In de straat staan 41 adressen geregistreerd en hebben als gemiddelde bouwjaar 1964, relatief oud dus. Er zijn al een tijdje geen woningen bijgekomen in deze straat. De jongste woning komt uit het jaar 1967 en de oudste uit het jaar 1963. De gemiddelde oppervlakte van de huizen is 90 vierkante meter.
Gebruikte bronnen: Bonifatiuskapel, Kadastrale Kaart, Wikipedia, Wanda Wandelt.
